သမိုင္းတေကြ႔မွ ဂဠဳန္ဦးေစာ

သမိုင္းတေကြ႔မွ ဂဠဳန္ဦးေစာ

သန္းဝင္းလိႈင္

ဧၿပီ ၃၀၊ ၂၀၁၁

          ျမန္မာႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရးရအံ့ဆဲဆဲတြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ ဖဆပလ ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ားအား ဂဠဳန္ဦးေစာႏွင့္ သူ၏ ေနာက္လိုက္လူသတ္သမားတစုက လုပ္ၾကံသတ္ျဖတ္မႈေၾကာင့္ က်ဆံုးသြားခဲ့ရရွာသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဇူလိုင္လ ၁၉ ရက္ေန႔ေရာက္တိုင္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ား က်ဆံုးခဲ့ရသည့္ေန႔ကို အမွတ္တရရိွေစျခင္းငွာ ‘အာဇာနည္ေန႔’ အျဖစ္က်င္းပလာခဲ့သည္မွာ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၁၉ ရက္ေန႔တြင္ ၆၄ ႏွစ္တင္းတင္း ျပည့္ခဲ့ၿပီျဖစ္သည္။ ‘ေသေသာသူ ၾကာလွ်င္ေမ့’ ဆို႐ိုးစကားရိွေသာ္လည္း ယေန႔တိုင္ ျပည္သူတရပ္လံုးက ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႏွင့္တကြ အာဇာနည္ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ားကို ယေန႔တိုင္ တေအာက္ေမ့ေမ့၊ တတမ္းတတႏွင့္ လြမ္းရိွန္မေပ်ာက္၊ တေသြ႔ေသာင္းေသာင္း၊ တေျပာင္းပ်ပ် သတိရေနဆဲျဖစ္သည္။

          ထိုနည္းတူစြာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္တို႔အား ရာဇဝင္႐ိုင္းေအာင္ ယုတ္မာလွေသာ အၾကံမိုက္ျဖင့္ ျပဳခဲ့ၾကေသာ လူမသမာတို႔သည္ တရားဥပေဒအတိုင္း မိုက္ျပစ္ကိုခံလိုက္ရၿပီျဖစ္ေသာ္လည္း သူတို႔၏ဘဝႏွင့္ သူတို႔အမိုက္ဇာတ္ကို အမွတ္ရေနဆဲပင္ ျဖစ္သည္။

          ထို႔ေၾကာင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ားကို လုပ္ၾကံသတ္ျဖတ္ခဲ့ေသာ ဂဠဳန္ဦးေစာ၏ ဘဝတေစ့တေစာင္းႏွင့္ ေႏွာင္းအတိတ္မွ သမိုင္းပံုရိပ္ကို လူငယ္မ်ားသိရိွႏိုင္ေစရန္ ျပန္လည္ေဖာ္ျပလိုက္ပါသည္။

          ႏိုင္ငံေတာ္လုပ္ၾကံမႈ တရားခံအျဖစ္ ဘဝဇာတ္သိမ္းပိုင္းမလွခဲ့ေသာ နန္းရင္းဝန္ေဟာင္း ဂဠဳန္ ဦးေစာကို ပဲခူးတိုင္း အုတ္ဖိုၿမိဳ႕နယ္ ကိုင္းႀကီးရြာ၌ အဘေျမပိုင္ရွင္ ဦးဖိုးၾကဴး၊ အမိေဒၚပန္းတို႔မွ ၁၉၀၀ ျပည့္ႏွစ္ ေမလ ၁၆ ရက္ ဗုဒၶဟူးေန႔ ည ၇ နာရီ ၃၀ မိနစ္တြင္ ဖြားျမင္ခဲ့သည္။ ေမြးခ်င္း ၄ ေယာက္ အနက္ ဒုတိယေျမာက္သားျဖစ္သည္။ ေမြးခ်င္းမ်ားမွာ အစ္မ ေဒၚယံု၊ ဂဠဳန္ဦးေစာ၊ ညီ ေမာင္တင့္၊ ဦးထြန္းေလး (ေခၚ) ဦးေမာင္ေမာင္ႀကီးတို႔ ျဖစ္ပါသည္။

          ငယ္စဥ္က ႀကိဳ႕ပင္ေကာက္ၿမိဳ႕၊ ႐ုိမန္ကက္သလစ္ သာသနာျပဳေက်ာင္း၌ သတၱမတန္း ေအာင္ျမင္သည္အထိ ပညာသင္ၾကားခဲ့သည္။ ထို႔ျပင္ အဂၤလိပ္စာကို ကာလကတၱား (ယခု ကိုးလ္ကတၱား) ၿမိဳ႕သို႔ သြားေရာက္သင္ၾကားခဲ့သည္။ ၁၉၂၇ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ေနာက္ဆံုး က်င္းပခဲ့သည့္ တတိယတန္း ေရွ႕ေနစာေမးပြဲကို ေအာင္ျမင္ခဲ့သည္။

          သာယာဝတီ ၿမိဳ႕မဝံသာႏုေကာင္စီတြင္ စကၠေတရီအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ၁၉၂၁ ခုႏွစ္ ဂ်ီစီဘီေအ အကြဲတြင္ ဖခင္ဦးဖိုးၾကဴးႏွင့္အတူ ၂၁ ဦးဂ်ီစီဘီေအအဖြဲ႔က ပါဝင္လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္သည္။ ၁၉၂၅ ခုႏွစ္တြင္ ဝါရင့္ႏိုင္ငံေရးသမား သာယာဝတီ ဦးပုကိုအႏိုင္ရ၍

လႊတ္ေတာ္အမတ္အျဖစ္ ဆက္လက္အေရြးခံရသည္။ ေတာင္သူလယ္သမား ေတာ္လွန္ေရးေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဂဠဳန္ဆရာစံ၏ ေနာက္လိုက္ ဂဠဳန္တပ္ဖြဲ႔ဝင္မ်ားကုိ ေရွ႕ေနလိုက္ေပးခဲ့သည္။ ဆရာစံ၏ ေတာင္သူလယ္သမား ေတာ္လွန္ေရးႏွင့္ပတ္သတ္၍ အဂၤလိပ္အစိုးရသည္ ပုန္ကန္သူမ်ားအား ရက္စက္စြာႏိွပ္ကြပ္ခဲ့ေၾကာင္း အစုိးရထံ အိတ္ဖြင့္ေပးစာတေစာင္ ေပးပို႔ခဲ့သည္။ ထို႔ျပင္ အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ ‘ျမန္မာျပည္အေရး’ စာအုပ္တအုပ္ေရးသား၍ ျပည္ပႏိုင္ငံမ်ားသို႔တင္ပုိ႔ခဲ့ရာ အဂၤလိပ္အစိုးရ၏ ပိတ္ပင္တားဆီးမႈကို ခံရသည္။ သာယာဝတီအမတ္သည္ ‘၁၉၃၀-၃၁ ခုႏွစ္ ျမန္မာျပည္အေရး’ စာအုပ္ကို ထုတ္ေဝရာ အစိုးရအား အၾကည္ညိဳပ်က္ေစေသာ စာသားမ်ားပါဝင္၍ ပုဒ္မ ၁၂၄ (က) အရ အျပစ္ေပးႏိုင္ေၾကာင္း အထူးေဂဇက္ အထုတ္ခံရသည္။

          ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္အစည္းအေဝးတြင္လည္း ဆရာစံ ေတာင္သူလယ္သမားအေရးေတာ္ပံုႏွင့္ ပတ္သတ္၍ အဂၤလိပ္အစိုးရ၏ အေရးယူေဆာင္ရြက္မႈမ်ားကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေဝဖန္ေျပာၾကားရာ ထိုစဥ္က ျပည္ထဲေရးအတြင္းဝန္ ‘မစၥတာ ဘုသ္ဂေရဗလီ’ (Mr. Booth Gravely)က ဦးေစာအား “ေမာင္မင္း ဂဠဳန္ျဖစ္လာၿပီ” ဟု ေျပာၾကားရာမွ ‘ဂဠဳန္ဦးေစာ’ ဟု အမည္တြင္ခဲ့ေလသည္။

          ၁၉၃၂ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလ ၉ ရက္ေန႔တြင္ က်င္းပခဲ့ေသာ ဒိုင္အာခီအုပ္ခ်ဳပ္ေရး စတုတၳအႀကိမ္ ဥပေဒျပဳ လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ သာယာဝတီေတာင္ပိုင္း မဲဆႏၵနယ္မွအေရြးခံရာ ႐ႈံးနိမ့္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ၁၀ လေက်ာ္၌ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ဟသၤာတၿမိဳ႕တြင္ ဟသၤာတၿမိဳ႕ေျမာက္ပိုင္း မဲဆႏၵနယ္မွ အေရြးခံရသည္။ ၁၉၃၄ ခုႏွစ္တြင္ ဦးေစာသည္ ရန္ကုန္ျမဴနီစီပယ္လူႀကီးအျဖစ္ ဝင္ေရာက္ ေဆာင္ရြက္သည္။ ၁၉၃၅ ခုႏွစ္၊ ေမလ ၂၃ ရက္ေန႔ သူရိယသတင္းစာ ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံသို႔ သြားေရာက္လည္ပတ္ခဲ့ရာ ခမ္းခမ္းနားနား ႀကိဳဆိုျခင္းခံရသည္။ အျပန္တြင္ ကိုရီးယား၊ တ႐ုတ္၊ ထိုင္း၊ ပသွ်ဴးကၽြန္းဆြယ္ (မေလးကၽြန္းဆြယ္) စေသာ ႏိုင္ငံမ်ားသို႔သြားေရာက္၍ ႏိုင္ငံေရး ေလ့လာခဲ့သည္။ ဂ်ပန္မွအျပန္ ဦးေစာသည္ ‘ဂ်ပန္ျပည္လမ္းၫႊန္’ စာအုပ္ကိုေရး၍ သူရိယတိုက္မွ ၁၉၃၅ ခုႏွစ္တြင္ ထုတ္ေဝခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ သူရိယသတင္းစာ ရွယ္ယာမ်ားကို ထပ္မံဝယ္ယူ၍ ၁၉၃၆ ခုႏွစ္တြင္ သူရိယသတင္းစာတိုက္၌ ဒါ႐ိုက္တာအဖြဲ႔ဝင္ျဖစ္လာသည္။ ၁၉၃၈ ခုႏွစ္တြင္ သူရိယသတင္းစာ အယ္ဒီတာခ်ဳပ္အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္သည္။ လစာမွာ ၈၅၀ က်ပ္ျဖစ္သည္။ သူရိယ သတင္းစာအယ္ဒီတာခ်ဳပ္အျဖစ္ ၾသဇာႀကီးမားလာသည္ႏွင့္အမွ် သူရိယသတင္းစာ၏ မူဝါဒကို ႀကိဳးကိုင္ေျပာင္းလဲခဲ့သည္။

          ထိုစဥ္က သူရိယသတင္းစာတြင္ တာဝန္ခံအယ္ဒီတာအျဖစ္ ဝင္ေရာက္လုပ္ကိုင္ေနေသာ ဆရာႀကီးေရႊဥေဒါင္းက ဦးေစာႏွင့္ေတြ႔ခဲ့ပုံကို သူ၏ ‘တသက္တာမွတ္တမ္းႏွင့္ အေတြးအေခၚမ်ား’ စာအုပ္၌-

          “ကၽြႏု္ပ္၏ ေခါင္းႀကီးမ်ားအေၾကာင္းႏွင့္ပတ္သတ္၍ ဂဠဳန္ဦးေစာက ကၽြႏု္ပ္အား ေျပာဖူးျခင္းကို သတိရပါေသးသည္။ ဦးေစာမွာ သူရိယတိုက္ အစုရွင္မ်ားအနက္တြင္ အစုအမ်ားဆံုး လက္ကိုင္ရိွသူ တေယာက္ျဖစ္၍ (အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ မျဖစ္လာမီကတည္းကပင္) သူရိယ ေပၚလစီႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးတြင္ အေတာ္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဟန္ရိွ၏။ ဦးေစာဝင္လာၿပီးသည့္ ေနာက္တေန႔သ၌ ကၽြႏု္ပ္အား သူ၏ အခန္းသို႔ေခၚ၍ လက္ဖက္ရည္ျဖင့္ဧည့္ခံရင္း “ခင္ဗ်ားေရာက္လာကတည္းက ခင္ဗ်ားေခါင္းႀကီးေတြကို က်ေနာ္ ဂ႐ုစိုက္ၿပီး ဖတ္ပါတယ္။ ခင္ဗ်ားေရးတဲ့ ပထမေခါင္းႀကီးအေၾကာင္းကို ဦးဘကေလး ကေမးလို႔ က်ေနာ္က ဒီလူကို လက္မလြတ္ေစနဲ႔၊ ရေအာင္ယူပါလို႔ေျပာလိုက္ရပါေသးတယ္” ဟု ေျပာေပသည္”

          “အမွန္ကိုေျပာရလွ်င္ သူရိယတုိက္သို႔ ကၽြႏု္ပ္ျပန္ဝင္လာၿပီးသည့္ေနာက္ တႏွစ္ေက်ာ္ခန္႔ ၾကာေသာအခါတြင္ ဦးေစာဝင္လာျခင္းျဖစ္ရာ သူက အယ္ဒီတာခ်ဳပ္၊ ကၽြႏု္ပ္က တာဝန္ခံအယ္ဒီတာ အျဖစ္ႏွင့္လုပ္ၾကရာတြင္ သတင္းစာအေၾကာင္းကို ဘာမွ်နားမလည္ေသာ ႏိုင္ငံေရးသမားတေယာက္ က သတင္းစာတိုက္တြင္ ကၽြႏု္ပ္အထက္မွ ၾသဇာေပးႏိုင္ျခင္းကို ကၽြႏု္ပ္ ခံျပင္းလွေသာေၾကာင့္ ႏုတ္ထြက္ရန္ အတန္တန္ စိတ္ကူးခဲ့၏။ ႏုတ္ထြက္လွ်င္ မည္သို႔ လုပ္ကိုင္စားေသာက္မည္ဟုပင္ ၾကံစည္စိတ္ကူးလ်က္ရိွပါၿပီ။ ထိုသို႔ေသာ အေျခအေနတြင္ ဦးေစာသည္ ကၽြႏု္ပ္အား လက္ဖက္ရည္ တိုက္ၿပီး အထက္ပါအတိုင္းစကားကို ေျပာလိုက္ျခင္းျဖစ္ေလသည္။ ထိုအခ်ိန္မွစ၍ ကၽြႏု္ပ္သည္ သူရိယတုိက္မွ ႏုတ္ထြက္ဖို႔စိတ္မကူးေတာ့ဘဲ လခတိုးေပးဖို႔ ေတာင္းရန္သာ ၾကံစည္ပါေတာ့သည္။ သတင္းစာအေၾကာင္းကို မသိေသာ္လည္း ဆက္ဆံေရးကို ေကာင္းေကာင္းနားလည္ေသာ ႏိုင္ငံေရးသမားတေယာက္ျဖစ္သည္ဟု ျမင္လာပါသည္” ဟူ၍ ေရးသားထားေလသည္။

          ထို႔ေနာက္ ဦးေစာသည္ ၁၉၃၆ ခုႏွစ္တြင္ ဂဠဳန္စစ္သူႀကီးဘြဲ႔ခံ၍ ဂဠဳန္တပ္၏ ဗိုလ္ခ်ဳပ္အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ၁၉၃၆ ခုႏွစ္ ဒုတိယေက်ာင္းသားသပိတ္တြင္ ေက်ာင္းသားမ်ားႏွင့္ ရင္းႏွီးမႈရရန္ ႀကိဳးစားခဲ့သည္။

          ၁၉၃၇ ခုႏွစ္ၾသဂုတ္လ ၁၄ ရက္ေန႔ ဂဠဳန္ဦးေစာသည္ မ်ဳိးခ်စ္ပါတီကို တည္ေထာင္ခဲ့သည္။ မ်ဳိးခ်စ္ပါတီဌာနခ်ဳပ္ကို သူရိယသတင္းစာတိုက္ မ်က္ႏွာခ်င္းဆုိင္ေနရာႏွင့္ ဦးေစာ၏ မရမ္းကုန္းၿမိဳ႕နယ္ ေအဒီလမ္း (ယခု ေမခလမ္း) အမွတ္ ၄ ေနအိမ္တြင္ ဖြင့္လွစ္ထားရိွသည္။ မ်ဳိးခ်စ္ပါတီတြင္ ဝတ္လံုေတာ္ရ ဦးေအး၊ ဖ်ာပံုသူေဌး ဦးအုန္းခင္၊ ဟသၤာတဦးျမ၊ ပဲခူးဦးစိန္ဝင္းတို႔ ေခါင္းေဆာင္မ်ား အျဖစ္ ပါဝင္ခဲ့သည္။

          ၁၉၃၈ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၂၆ ရက္ေန႔ ဦးေအးႏွင့္ဦးေစာတို႔က ေဒါက္တာဘေမာ္ၫြန္႔ေပါင္း အစိုးရကို အယံုအၾကည္မရိွေၾကာင္း အဆိုတင္သြင္း၍ မဲခြဲရာ ေထာက္ခံမဲ ၆၁ မဲ၊ ကန္႔ကြက္မဲ ၆၆ မဲျဖင့္ အဆိုဘက္မွ ႐ႈံးနိမ့္ခဲ့သည့္အတြက္ ေဒါက္တာဘေမာ္အစိုးရ ဆက္လက္တည္ျမဲခဲ့သည္။

          ၁၉၃၈ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၁၉ ရက္ေန႔၌ ေရႊတိဂံုေစတီေျခရင္း ဦးဘရီဇရပ္၌ မ်ဳိးခ်စ္ တပ္ဖြဲ႔ဝင္မ်ား၊ ဂဠဳန္တပ္မ်ားႏွင့္ အာဏာဖီဆန္မႈကို တတိယအႀကိမ္ ေက်ာင္းသားသပိတ္အား ဟန္ေရးျပ လွည့္ကြက္အျဖစ္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ရာ ေခတၱအဖမ္းခံရသည္။

          ၁၉၃၉ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၆ ရက္ေန႔တြင္ လႊတ္ေတာ္အစည္းအေဝး၌ ေဒါက္တာဘေမာ္ ဦးေဆာင္ေသာ ၫြန္႔ေပါင္းအစုိးရအား အယံုအၾကည္မရိွအဆိုကို ထပ္မံတင္သြင္းခဲ့ရာ ေထာက္ခံမဲ ၇၀ မဲ၊ ကန္႔ကြက္မဲ ၃၇ မဲျဖင့္ အဆိုဖက္မွ အႏိုင္ရရာ ေဒါက္တာဘေမာ္အစိုးရ ျပဳတ္က်သြားသည္။ ၁၉၃၉ ခုႏွစ္ ေမလ ၃၀ ရက္ေန႔တြင္ ေရႊက်င္ဦးပု ဦးေဆာင္သည့္ ၫြန္႔ေပါင္းအစိုးရအဖြဲ႔၌ ဦးေစာသည္ လယ္ယာႏွင့္သစ္ေတာေရးရာ ဝန္ႀကီးျဖစ္လာသည္။ ၁၉၄၀ ျပည့္ႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၇ ရက္ေန႔တြင္ လႊတ္ေတာ္၌ ဦးဘေဘ တင္သြင္းသည့္ ဦးပုအစိုးရအေပၚ အယံုအၾကည္မရိွအဆိုကို မဲခြဲရာ ေထာက္ခံမဲ ၈၁ မဲ၊ ကန္႔ကြက္မဲ ၃၂ မဲရရိွသျဖင့္ အဆိုအႏိုင္ရၿပီး ဦးပုအစိုးရ ျပဳတ္က်သြားသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၉ ရက္ေန႔တြင္ ဂဠဳန္ဦးေစာ ဦးေဆာင္သည့္ ညြန္႔ေပါင္းအစိုးရ ဖြဲ႔စည္းႏိုင္ခဲ့သည္။ ဂဠဳန္ဦးေစာသည္ နန္းရင္းဝန္(ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္) အျဖစ္ အစိုးရအဖြဲ႔ကို ဦးေဆာင္ခဲ့သည္။

          နန္းရင္းဝန္ဘဝ၌ ဦးေစာသည္ ျမန္မာအမ်ဳိးသမီးမ်ားကို ေစာင့္ေရွာက္ရန္ဥပေဒတခု ျပဌာန္း ေပးခဲ့သည္။ ယင္းဥပေဒမွာ ‘ဗုဒၶဘာသာ အမ်ဳိးသမီးမ်ား ထိမ္းျမားလက္ထက္ျခင္း ဥပေဒ’ ပင္ ျဖစ္သည္။

          ၁၉၄၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ ဗိုလ္မႉႀကီးစူဇူကီး (ေနာင္ဗိုလ္မိုးႀကိဳး) ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ လွ်ဳိ႕ဝွက္ လာေရာက္ေသာအခါ ဂဠဳန္ဦးေစာသည္ ဗိုလ္မႉးႀကီးစူဇူကီးအား ေတြ႔ဆံု၍ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ဂ်ပန္ထံမွ အကူအညီမ်ားလိုခ်င္ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။

          သို႔ေသာ္ ဦးေစာသည္ နန္းရင္းဝန္ဘဝ၌ အဂၤလိပ္ကုန္သည္မ်ား၏ အလိုက် ၿငိမ္ဝပ္ပိျပားမႈကို ဦးစားေပး၍ ခပ္ၾကမ္းၾကမ္းကိုင္တြယ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္ မတ္လ ၁၉ ရက္ေန႔တြင္ က်င္းပခဲ့ေသာ ေအာက္လႊတ္ေတာ္အစည္းအေဝး၌ ဗိုလ္တေထာင္ မဲဆႏၵနယ္အမတ္ ဦးဘေဘသည္ ဦးေဆာင္ေသာ အစုိးရအဖြဲ႔အား အယံုအၾကည္မရိွ အဆိုကိုတင္သြင္းခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ေထာက္ခံမဲ ၄၇ မဲ၊ ကန္႔ကြက္မဲ ၇၂ မဲ သာရရိွသျဖင့္ အယံုအၾကည္မရွိ အဆို႐ႈံးနိမ့္သြားသည္။ ထိုအစည္းအေဝးတြင္ အမတ္ဦးဘိုးထီက နန္းရင္းဝန္ဦးေစာႏွင့္ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီး ဦးဘသီတို႔ႏွစ္ဦးကို ရည္ရြယ္၍ “နန္းရင္းဝန္က ေျခာက္တန္း၊ ဘ႑ာေရးက ေစာက္ကန္း” ဟုေျပာၾကားရာ ယင္းတို႔ႏွစ္ဦးကို ဦးေစာက ကာကြယ္ေရးဥပေဒအရ အေရးယူခဲ့သည္။ ဦးေစာသည္ သူ အာဏာရိွစဥ္က ေဒါက္တာဘေမာ္၊ ဦးဘဦး၊ ဦးဘဝင္းတို႔ကိုသာမက ႏိုင္ငံေရးဆရာတဆူျဖစ္ေသာ ဦးဘေဘတို႔ကို ေထာင္ဒဏ္ ေပးခဲ့သည္။ သခင္ေခါင္းေဆာင္မ်ားကိုလည္း ဖမ္းဆီးအေရးယူခဲ့သည္။

          ထို႔ျပင္ တို႔ဗမာအစည္းအ႐ုံးကို သိကၡာက်ေစရန္ ‘လယ္သမားဖိုးေရႊလံုးႏွင့္ ညည္းခ်င္းႏွင့္ သခင္ဋီကာ’ အမည္ရိွစာအုပ္ကို အစိုးရပိုင္ေငြျဖင့္ ေစာင္ေရအမ်ားအျပား ပံုႏိွပ္၍ ျဖန္႔ခ်ိခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ လႊတ္ေတာ္ျပင္ပႏွင့္နယ္တို႔တြင္ ေက်ာင္းသားမ်ားက ‘ဗမာျပည္ႀကီးနစ္ဖို႔ဖန္ ကလိမ္ဉာဏ္ ႏွင့္ ငေစာ၊ ငေစာ။ ငေစာ မို႔တက္လို႔လာ သူ႔မ်က္ႏွာဟာ အရွက္မရိွ၊ ညာတာဝါဒလိွမ့္လို႔ဖန္ မ်ဳိးခ်စ္ဉာဏ္ဟာ ဘေမာ္လိုပဲ” ဟူေသာ သံခ်ပ္ျဖင့္ သံပံုတီးေတာထုတ္ျခင္းခံရသည္။ သို႔ေသာ္ ျမန္မာျပည္ဘုရင္ခံ ေဒၚမန္စမစ္သည္ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္တြင္ က်င္းပမည့္ေရြးေကာက္ပြဲကို စစ္ကို အေၾကာင္းျပ၍ ဦးေစာအစိုးရအား ဆက္လက္တည္တ့ံေစခဲ့သည္။

          ၁၉၄၁ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၈ ရက္ေန႔တြင္ နန္းရင္းဝန္ဦးေစာသည္ အိုင္စီအက္စ္ ေခၚ အိႏိၵယပဋိညာဥ္ခံဝန္ထမ္း ဦးတင္ထြတ္ကို အၾကံေပးအျဖစ္ေခၚေဆာင္၍ နန္းရင္းဝန္ အက္တလီႏွင့္ ေတြ႔ရန္ အဂၤလန္သို႔ သြားေရာက္ခဲ့သည္။ စင္စစ္ ဦးေစာႏွင့္ ဦးတင္ထြတ္တို႔မွာ မိတ္ေဆြရင္းခ်ာအျဖစ္ ေပါင္းသင္း၍ရႏိုင္ေသာသူမ်ား မဟုတ္ၾကေပ။ ဦးေစာက တက္ႂကြေသာ ႏိုင္ငံေရးသမားျဖစ္ၿပီး က်န္ ဦးတင္ထြတ္က ၿဗိတိသွ်၏ သစၥာေတာ္ခံအရာထမ္းသူျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ဦးတင္ထြတ္သည္ ျမန္မာ လူမ်ဳိးျဖစ္ေလရာ မိမိတိုင္းျပည္လြတ္လပ္သည္ကို ျမင္ခ်င္သူသာျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ဦးတင္ထြတ္သည္ နန္းရင္းဝန္ဦးေစာ၏ အတြင္းဝန္ျဖစ္သည္။ ဦးေစာသည္ လြတ္လပ္ေသာ ျမန္မာျပည္၏ နန္းရင္းဝန္ကား မဟုတ္။ အတိအက်ေျပာရလွ်င္ ဦးေစာသည္ နန္းရင္းဝန္စစ္စစ္ မဟုတ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံျပည္တြင္းေရးတြင္ ၿဗိတိသွ်အစိုးရ အက်ဳိးစီးပြားကိုကာကြယ္ရန္ တည္ေဆာက္ထားသည့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားတခုကို စီမံ ခန္႔ခြဲေနရသူသာ ျဖစ္သည္။ ၿဗိတိသွ်အက်ဳိးစီးပြားကို ကဏၬေကာစ လုပ္လွ်င္ ၿဗိတိသွ်မူဝါဒမွ ေသြဖည္လွ်င္ ဦးေစာသည္ သစၥာမဲ့သူျဖစ္သည္။ ဦးတင္ထြတ္သည္ အိုင္စီအက္စ္ဝန္ထမ္း ျဖစ္ေသာ္လည္း တဖက္က ၁၉၃၅ ခုႏွစ္ ျမန္မာျပည္ အက္ဥပေဒအရ ဦးတင္ထြတ္သည္ ဦးေစာ၏ ခိုင္းေစခ်က္တို႔ကို လိုက္နာေဆာင္ရြက္ရမည္ ျဖစ္သည္။ ယင္းအက္ဥပေဒသည္ အာဏာပုိင္ႏွစ္ဦးကို ဖန္တီးထားသည္။ တနည္းဆုိေသာ္ တဦးမွာ ျပည္တြင္းအာဏာပိုင္ျဖစ္ၿပီး တဦးမွာ ျပည္ပအာဏာပိုင္ ျဖစ္သည္။ ဦးတင္ထြတ္အဖို႔ တခ်ိန္တည္းမွာပင္ ျပည္တြင္းအာဏာပိုင္ ဦးေစာ၏အမိန္႔ကို လိုက္နာရမည္ျဖစ္ၿပီး၊ အိုင္စီအက္စ္တဦးအျဖစ္ ျပည္ပအာဏာပိုင္ၿဗိတိသွ် အစိုးရ၏ သစၥာကို ေစာင့္သိ႐ိုေသရမည္ျဖစ္သည္။

          ၁၉၄၁ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၁၈ ရက္ေန႔တြင္ ဦးေစာအား ၿဗိတိသွ် အစိုးရအဖြဲ႔က ေန႔လည္စာဖိတ္ေကၽြး၍ ၿဗိတိသွ်နန္းရင္းဝန္ ခ်ာခ်ီႏွင့္ ၂ နာရီေက်ာ္ေက်ာ္ ေဆြးေႏြးခြင့္ရသည္။ သို႔ေသာ္ ဝင္စတန္ခ်ာခ်ီက ဦးေစာအား ယခုလို ေသေရးရွင္ေရးတမွ် အေရးႀကီးေနသည့္အခ်ိန္တြင္ ကိုယ္ပုိင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စကားမေျပာသင့္။ ျမန္မာျပည္၏ အနာဂတ္သည္ ၿဗိတိသွ်တို႔၏ စစ္အ႐ႈံး၊ အႏိုင္ေပၚတြင္ တည္ေနရာ ၿဗိတိသွ်တို႔ စစ္ႏိုင္လွ်င္ ကုိယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကုိ မွ်မွ်တတ စဥ္းစားေဆာင္ရြက္မည္ဟူ၍ ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ဤစကားမွာ ေရရာလွသည္မဟုတ္ဟု ဦးေစာ ေတြးထင္ခဲ့သည္။

          ၿဗိတိသွ်တို႔ထံမွ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး လက္ေဆာင္ကေလးတခုရရိွေရးအတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ ထားခဲ့ေသာ ဦးေစာသည္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္လမ္းဆံုးၿပီးေနာက္၊ ႏိုဝင္ဘာလတြင္ အဂၤလန္မွ ျပန္လာခဲ့သည္။ အျပန္တြင္ အေမရိကန္၌ တေထာက္နားၿပီး ပစိဖိတ္သမုဒၵရာကိုျဖတ္ကာ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ျပန္ရန္ အစီအစဥ္ရိွသည္။ အၾကံကုန္ ဂဠဳန္ဆားခ်က္ဆိုသလို သူႏွင့္ဦးတင္္ထြတ္တို႔ ဝါရွင္တန္သို႔ သြားသည္။ အေမရိကန္သမၼတ ႐ုစဗဲ့ႏွင့္ေတြ႔ကာ ခ်ာခ်ီအား နားဝင္ေအာင္ေျပာေပးရန္ ေဆြးေႏြးမည္ဟု စိတ္ကူးရိွသည္။ သို႔ေသာ္ ၿဗိတိသွ်တို႔က ႐ုစဗဲ့အား ႀကိဳတင္ညႇိႏိႈင္းထားၿပီးျဖစ္ရာ ၿဗိတိသွ်အစိုးရ ေျဖရွင္းရမည့္ကိစၥတြင္ အေမရိကန္တို႔ ပါဝင္ပတ္သက္ရန္ မည့္သို႔မွ် အေၾကာင္းမရိွ ဟူေသာ အေျဖကိုသာ ဦးေစာ ရရိွခဲ့သည္။

          ယင္းေနာက္ ေလယာဥ္လက္မွတ္မရသျဖင့္ အတန္ၾကာေအာင္ေနၿပီးမွ ဟာဝိုင္ယီသို႔ လာခဲ့သည္။ ယင္းမွတဆင့္ ဖိလစ္ပိုင္သို႔ ဝင္မည္။ ထိုမွ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ျပန္မည္ဟု စီစဥ္သည္။ ဟာဝိုင္ယီသို႔ ေရာက္သည့္ေန႔မွာ ပုလဲဆိပ္ကမ္းကို ဂ်ပန္ေလတပ္ကဗံုးၾကဲၿပီး ေနာက္တေန႔ ဒီဇင္ဘာ ၈ ရက္ေန႔ ျဖစ္ေနသည္။ အေမရိကန္ ေရတပ္တခုလံုး စံုးစံုးနစ္သြားသည့္အျဖစ္ကို သူ ျမင္ေတြ႔ရသည္။ ဂ်ပန္ႏွင့္ စစ္ျဖစ္ရန္စီစဥ္ေနၿပီျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အေနာက္သို႔ ေလယာဥ္ခရီးစဥ္မ်ား မရိွေတာ့သျဖင့္ အေမရိကန္သို႔ ျပန္လွည့္ခဲ့ရသည္။ ထိုမွတဆင့္ ေပၚတူဂီသို႔ဝင္ၿပီး ျမန္မာျပည္ျပန္ရန္ စီစဥ္ျပန္သည္။ ေပၚတူဂီႏိုင္ငံ လစၥဘုန္းၿမိဳ႕သို႔ေရာက္လွ်င္ ယင္းႏိုင္ငံရိွ ဂ်ပန္သံ႐ုံးသို႔သြားေရာက္၍ ျမန္မာႏိုင္ငံကိစၥ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးခဲ့သည္။ ဂ်ပန္သံ႐ုံးသို႔သြားရာတြင္ ဦးေစာက ဦးတင္ထြတ္ကို မေခၚဘဲ ခ်န္ထားခဲ့သည္။ ဂ်ပန္သံ႐ုံး၌ ဦးေစာႏွင့္ ဂ်ပန္သံအမတ္တို႔ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးမႈကို ၿဗိတိသွ် ေထာက္လွမ္းေရးက ျဖတ္ေတာက္နားေထာင္ရာ ဦးေစာႏွင့္ ဂ်ပန္သံအမတ္တို႔ ေဆြးေႏြးသည့္ကိစၥ သိရိွသြားၾကေတာ့သည္။

          ဦးေစာႏွင့္ေတြ႔ၿပီးသည့္ေနာက္တေန႔တြင္ ဂ်ပန္သံအမတ္က တိုက်ဳိသို႔ အစီရင္ခံသည္။ အေမရိကန္မွတဆင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ျပန္လာေသာ ျမန္မာနန္းရင္းဝန္ႏွင့္ မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ ေတြ႔ဆံုရသည္။ ျမန္မာနန္းရင္းဝန္က အကယ္၍ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ဂ်ပန္တို႔ ဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္မည္ဆိုလွ်င္ ျမန္မာတို႔သည္ ဂ်ပန္တို႔ႏွင့္ပူးေပါင္းကာ ၿဗိတိသွ်တို႔ကို တိုက္ထုတ္ရာ၌ ကူညီမည္။ ၿဗိတိသွ်တို႔ကို ပုန္ကန္မည္။ ထို႔ျပင္ သူသာ အာဏာရိွေနဆဲဆိုလွ်င္ ဂ်ပန္အတြက္ တတ္ႏိုင္သမွ် အကူအညီေပးမည္ဟု ဆိုသည္။

          ၿဗိတိသွ်ေထာက္လွမ္းေရးတို႔က ထိုသတင္းကို ဆိုင္ရာသို႔ အစီရင္ခံၿပီးေနာက္ ဦးေစာႏွင့္ ဦးတင္ထြတ္တို႔ ပါလက္စတိုင္းျပည္ ဟုိင္ဖာ(ယခု အစၥေရးပိုင္) ၿမိဳ႕တြင္ ေလယာဥ္ဆိုက္သည့္ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၁၈ ရက္ေန႔၌ ဖမ္းဆီးလုိက္ေလသည္။ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၁၉ ရက္ထုတ္ လန္ဒန္တုိင္း၊ ဂါဒီယန္းသတင္းစာမ်ားတြင္ ဦးေစာႏွင့္အတူ ဦးတင္ထြတ္ကိုပါ ဖမ္းဆီးလို္က္သည့္ သတင္းကို ေဖာ္ျပခဲ့ၾကသည္။ ဦးေစာအား ဒုတိယကမာၻစစ္အတြင္ အာဖရိကတိုက္ ယူဂန္ဒါႏိုင္ငံ၌ အက်ယ္ခ်ဳပ္ျဖင့္ ထိန္းသိမ္းထား၍ အိုင္စီအက္စ္ ဦးတင္ထြတ္ကိုမူ အိႏိၵယႏုိင္ငံ ဆင္းလားသို႔ျပန္၍ ျမန္မာျပည္ စစ္ေျပးအစိုးရ၏ အၾကံေပးအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ေစသည္။

          ထို႔ေနာက္ ဒုတိယကမာၻစစ္အၿပီး ၁၉၄၆ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၂၇ ရက္တြင္ နန္းရင္းဝန္ေဟာင္း ဦးေစာသည္ ၄ ႏွစ္နီးပါ အက်ယ္ခ်ဳပ္ခံရၿပီးေနာက္ ျမန္မာျပည္သို႔ ျပန္လည္ေရာက္ရိွလာသည္။ ေမလဆန္းတြင္ သူ၏ မ်ဳိးခ်စ္ပါတီကို ျပန္လည္ဖြဲ႔စည္းခဲ့သည္။

          ထို႔ေနာက္ ၁၉၄၆ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၁၂ ရက္ေန႔တြင္ ျမန္မာျပည္ဘုရင္ခံ ဆာဟူးဘတ္ ရန္႔စ္က ဦးေစာအား ေခၚယူေတြ႔ဆံုခဲ့သည္။ ထိုႏွစ္ စက္တင္ဘာ ၂၁ ရက္ေန႔ ညေန ၅ နာရီတြင္ ဦးေစာသည္ ဘုရင္ခံ ဆာဟူးဘတ္ရန္႔စ္ႏွင့္ ထပ္မံေတြ႔ဆံုၿပီး ဘုရင္ခံအိမ္ေတာ္မွအျပန္ ေျမနီကုန္း လမ္းဆံုအဝိုင္းႀကီးကိုေက်ာ္လြန္၍ စိန္႔ဖလိုမီနာေက်ာင္း (အထက (၂) စမ္းေခ်ာင္းေက်ာင္း) ေရွ႕၌ ယူနီေဖာင္းဝတ္ အမည္မသိလူတစု၏ ေသနတ္ျဖင့္ပစ္ခတ္မႈကို ခံခဲ့ရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဦးေစာ၏ လက္ဝဲဘက္မ်က္ႏွာ ေအာက္ပါးအထက္ပိုင္းကို က်ည္ဆန္ရွပ္မွန္ခဲ့သည္။ ယင္းကိစၥႏွင့္ပတ္သက္၍ ဦးေစာသည္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းအေပၚ အထင္မွားကာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္အေပၚ အၿငိဳးအေတးထားခဲ့သည္။

          ျမန္မာႏိုင္ငံဘုရင္ခံ ဆာဟူဘတ္ရန္႔စ္က စက္တင္ဘာလ ၂၇ ရက္ေန႔တြင္ ဘုရင္ခံအမႈေဆာင္ ေကာင္စီ (ဝန္ႀကီးအဖြဲ႔)ကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းအား ဦးေဆာင္၍ အဖြဲ႔ဝင္ ၁၀ ဦးျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းေစရာ ဂဠဳန္ဦးေစာသည္ ဘုရင္ခံ၏ေထာက္ခံမႈျဖင့္ အစိုးရအဖြဲ႔၌ ပညာေရးႏွင့္ အမ်ဳိးသားစီမံကိန္းဌာန ဝန္ႀကီးအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ရသည္။

          ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၉ ရက္ေန႔တြင္ ၿဗိတိသွ်အစိုးရ၏ ဖိတ္ၾကားခ်က္အရ ျမန္မာႏုိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ေဆြးေႏြးရန္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ဦးေဆာင္ေသာ ျမန္မာကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ အဂၤလန္ ျပည္သို႔ သြားေရာက္ရာ၊ ဦးေစာသည္ လိုက္ပါသြားခဲ့သည္။ ထိုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၂၇ ရက္ေန႔တြင္ ျမန္မာ့ လြတ္လပ္ေရးအတြက္ခ်ဳပ္ဆိုေသာ ေအာင္ဆန္း-အက္တလီ စာခ်ဳပ္ေနာက္ဆက္တြဲကို ထိုစဥ္က အစိုးရအဖြဲ႔ဝင္အျဖစ္လိုက္ပါသြားေသာ သခင္ဗစိန္ႏွင့္ ဦးေစာတို႔သည္ သေဘာမတူေၾကာင္း မွတ္ခ်က္ျဖင့္ လက္မွတ္ထိုးခဲ့ၾကသည္။ အမွန္စင္စစ္ ဦးေစာႏွင့္ သခင္ဗစိန္တို႔သည္ စာခ်ဳပ္ကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ သေဘာထား အယူအဆ႐ႈပ္ေထြးေအာင္ ပရိယာယ္ဆင္ျခင္းသာ ျဖစ္သည္။

          ထို႔ေနာက္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၀ ရက္ေန႔ ဘုရင္ခံအမႈေဆာင္အဖြဲ႔မွ သခင္ဗစိန္သည္ လည္းေကာင္း၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၃ ရက္ေန႔တြင္ ဦးေစာသည္လည္းေကာင္း အသီးသီး ႏုတ္ထြက္ခဲ့ၾကသည္။

          အစိုးရအဖြဲ႔မွ ႏႈတ္ထြက္ၿပီးေနာက္ သခင္ဗစိန္၊ ေဒါက္တာဘေမာ္တို႔ႏွင့္အတူ ဦးေစာသည္ ‘မဟာဗမာ’ အဖြဲ႔ကို ဖြဲ႔စည္း၍ ဖဆပလ အတိုက္အခံအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ထိုစဥ္က မဟာ ဗမာအဖြဲ႔ကို စာနယ္ဇင္းမ်ား၌ ‘ေစာ စိန္ ေမာ္ ဂိုဏ္း’ ဟု ေခၚခဲ့ၾကသည္။

          ထို႔ေနာက္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၁၉ ရက္ စေနေန႔ နံနက္ ၁၀း၃၀ တြင္ ဂဠဳန္ဦးေစာသည္ သူ၏ ေနာက္လုိက္မ်ားအား ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ ဖဆပလ ေခါင္းေဆာင္မ်ားအား အစည္းအေဝး က်င္းပေနစဥ္ လုပ္ၾကံသတ္ျဖတ္ခိုင္းသည္။

          ဗိုလ္ခ်ဳပ္တို႔လုပ္ၾကံခံရသည့္ေန႔ ညေနပုိင္းမွာပင္ လူသတ္တရားခံ ဂဠဳန္ဦးေစာႏွင့္ အေပါင္းအပါမ်ားကို ေသာင္းက်န္းမႈႏိွမ္နင္းေရးတပ္ တပ္ရင္းအမွတ္ ၁ မွ တပ္ခြဲမႉး ဗိုလ္သိန္းဟန္ႏွင့္ ရဲေဘာ္မ်ားသည္ မရမ္းကုန္းၿမိဳ႕နယ္ ၇ ရက္ကြက္ ေအဒီလမ္း (ယခု ေမခလမ္း) အမွတ္ ၄ ရိွ ဦးေစာေနအိမ္သို႔ ဝိုင္း၍ရွာေဖြဖမ္းဆီးကာ စံုေထာက္ အင္စပတ္တာ မစၥတာဂ်ပ္ ေခါင္းေဆာင္ေသာ ရဲတပ္ဖြဲ႔သို႔ အပ္ႏွံခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ဘုရင္ခံအထူးခံု႐ုံးဖြဲ႔စည္း၍ အမႈကို စစ္ေဆးေစခဲ့သည္။ ဦးေစာႏွင့္ အေပါင္းအပါ ၉ ဦးအား ဦးေက်ာ္ျမင့္၊ ဦးေအာင္သာေက်ာ္ႏွင့္ ဦးစီထူး တို႔ပါဝင္ေသာ အထူးခံု႐ံုးမွ ၄ လတိုင္ ၾကားနာစစ္ေဆးကာ ျပစ္မႈထင္ရွားသျဖင့္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၃၀ ရက္ေန႔တြင္ ေသဒဏ္ စီရင္ခ်က္ခ်မွတ္ခဲ့သည္။ လုပ္ၾကံမႈတရားခံမ်ားအနက္ ဘၫြန္႔(ေဖာ္ေကာင္) သည္ အစိုးရသက္ေသ ျဖစ္သြားေသာေၾကာင့္အမႈမွ ကြင္းလံုးကၽြတ္ လြတ္ေျမာက္သြားသည္။ က်န္တရားခံမ်ားက အဆင့္ဆင့္ အယူခံဝင္ခဲ့ရာ ေနာက္ဆံုးအယူခံလႊာကို ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၂၀ ရက္ေန႔တြင္ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္မွ ပယ္ခ်လုိက္သည္။ ထို႔ေနာက္ သမၼတထံ သနားခံလႊာ ဆက္လက္တင္သြင္းခဲ့ရာ ခင္ေမာင္ရင္၊ သုခႏွင့္ ေမာင္နီတို႔အေပၚတြင္ ေသဒဏ္အမိန္႔ပယ္ဖ်က္၍ တသက္တကၽြန္း ေထာင္ဒဏ္မ်ားသို႔ လႊဲေျပာင္း ေပးခဲ့သည္။ က်န္ တရားခံမ်ားျဖစ္ၾကေသာ ဂဠဳန္ဦးေစာ၊ သက္ႏွင္း၊ ေမာင္ခို႔ ႏွင့္ မႈန္ႀကီး တို႔အား အင္းစိန္အက်ဥ္းေထာင္တြင္လည္းေကာင္း၊ စိန္ႀကီးႏွင့္ ရန္ႀကီးေအာင္တို႔အား ရန္ကုန္အက်ဥ္းေထာင္ (ယခု ရန္ကုန္အေထြေထြေရာဂါကု ေဆး႐ုံေနရာ) တြင္လည္းေကာင္း ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ေမလ ၈ ရက္ စေနေန႔ အ႐ုဏ္တက္ခ်ိန္ ၅နာရီခြဲတြင္ တၿပိဳင္နက္ ႀကိဳးေပးစီရင္ခဲ့ေလသည္။

ႀကိဳးေပးခံရစဥ္က ဇနီးေဒၚသန္းခင္ႏွင့္ သမီးေဘဘီေစာ ေခၚ ေမသန္းေစာ က်န္ရစ္ခဲ့ေလသည္။

          ႏိုင္ငံေတာ္လုပ္ၾကံမႈႀကီးအတြက္ ႀကိဳးဒဏ္အတည္ျပဳျခင္းခံရၿပီးျဖစ္ေသာ ဦးေစာသည္ သူ၏ သမီးျဖစ္သူ ေဘဘီေစာေခၚ ေမသန္းေစာထ ံေနာက္ဆံုးစာတေစာင္ ေရးသားေပးပို႔ခဲ့ရာ ေအာက္ပါ အတိုင္း ျဖစ္သည္။

“ခ်စ္သမီးသို႔

        ခ်စ္သမီးအတြက္ အနည္းငယ္ ေရးရဦးမည္။ သမီးသည္ ငယ္စဥ္ကစ၍ သူတပါးအသတ္ကို မသတ္ဘဲ အျမဲေရွာင္ၾကဥ္လာခဲ့သလို၊ မိမိ၏ အသက္ထက္ဆံုး မည္သည့္အခါမွ သူတပါးအသက္ကို မသတ္ပါဟူ၍ ျမတ္စြာဘုရားေရွ႕ေတာ္၌ ေန႔စဥ္ေန႔တိုင္း အဓိဌာန္ျပဳပါ။

          ေနာက္ အေရးႀကီးတာတခုက သမီးအား မွာခဲ့ဦးမည္။ ဒယ္ဒီတို႔အမ်ဳိးသည္ အေဖမ်ဳိး၊ အေမ မ်ဳိးတို႔သည္ စိတ္အလြန္ထက္ၾကသည္၊ စိတ္ေကာင္းရိွၾကသည္။ သို႔ေသာ္ သူတပါးေစာ္ကားလာလွ်င္ မခံခ်င္ေသာစိတ္ထားက အလြန္အားႀကီးၾက၏၊ စိတ္ျပင္းထန္၏။ သူမ်ားတကာက တခ်က္႐ိုက္လွ်င္ ကိုယ္က အခ်က္ ၂၀ ျပန္႐ိုက္ခ်င္သည္။ လက္စားျပန္မေခ်ရလွ်င္ တသက္လံုး မေမ့ႏိုင္၊ မစားႏိုင္၊ မေနႏိုင္သလို ရိွၾကသည္။ ငါ့သမီး ဤသို႔သေဘာ မရိွေလႏွင့္။ အကယ္၍ တစံုတေယာက္က ရန္မူလာလွ်င္ သည္းခံပါ။ သည္းခံျခင္းသည္ပင္လွ်င္ ကုသိုလ္ေရး ျဖစ္ေတာ့၏။

          အေရးအႀကီးဆံုး၊ အဖိုးတန္ဆံုး၊ ေနာက္ဆံုးအေမြတခု ေပးရဦးမည္။ ထိုအေမြကား အျခားမဟုတ္။ ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာ ရတနာသံုးပါးကို အျမဲဆည္းကပ္ရမည္။

          လူ႔ဘဝကိုရဖို႔ အလြန္ခဲယဥ္း၏။ ဘုရားသာသနာႏွင့္ ၾကံဳႀကိဳက္ဖို႔ရာ အလြန္ခဲယဥ္း၏။ ယခု သမီးတို႔မွာ လူ႔ဘဝကို ကံအားေလ်ာ္စြာ ေရာက္လာ၏။ အလြန္အဖိုးတန္သည့္ ျမတ္စြာဘုရား သာသနာေတာ္ႀကီးႏွင့္ ၾကံဳႀကိဳက္လ်က္ရိွ၏။ မေသမေနရသမွ် အခ်ိန္ကေလးအတြင္းမွာ ရတနာ သံုးပါးကို ေန႔ေရာညဥ့္ပါ ဆည္းကပ္ကိုးကြယ္ပါ။ ဝိပႆနာတရား အားထုတ္ပါ။

          ျမန္မာျပည္၌ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေတြ မ်ားႏုိင္သေလာက္မ်ားေအာင္ ပဥၥင္းခံ၊ ရွင္ျပဳတို႔ကို ငါ့သမီး တတ္ႏိုင္သေလာက္ လုပ္ပါ။ သူေတာ္ေကာင္းမ်ားေသာ ႏိုင္ငံအျဖစ္ႏွင့္ ျမန္မာျပည္သည္ ကမာၻတြင္ ထင္ရွားပါေစ။ ဤသို႔ျဖစ္ရန္ ငါ့သမီးသည္ တတ္ႏိုင္သမွ် ပါဝင္ကူညီပါ။ ေဆာင္ရြက္ပါ။ ဘုရား သာသနာေတာ္ အက်ဳိး၊ သတၱဝါမ်ား၏ အက်ဳိး၊ မိမိကိုယ္က်ဳိးအတြက္ျဖစ္ေပမည္ဟူ၍ တသက္လံုး မွတ္ထားပါ။ သမီးသည္ ဆရာေတာ္၊ သံဃာေတာ္အရွင္ျမတ္မ်ားကို အျမဲကိုးကြယ္ပါ။ ဆည္းကပ္ပါ။ လွဴဒါန္းပါ။ ဒါန၊ သီလ၊ ဘာဝနာ၊ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈမ်ားကို အျမဲအားထုတ္ပါ။ ဤကား- ငါ၏ ခ်စ္သမီး အား ေပးအပ္ခဲ့ေသာ အေမြပင္တည္း”

လိမၼာစြာေနရစ္ေပေတာ့ ခ်စ္သမီး

ေမာင္ေစာ

          ဦးေစာသည္ သမီး ေဘဘီေစာကို ဆံုးမစကား ေရးသားခဲ့ျခင္းမွာ ႀကိဳးဒဏ္စီရင္ျခင္းမခံရမီ အခ်ိန္ကာေလးအတြင္း ႀကိဳးတိုက္ထဲ၌ လယ္တီဆရာေတာ္၏ တရားစာအုပ္မ်ား အပါအဝင္၊ ဗုဒၶဝင္ က်မ္းစာမ်ားကို ဖတ္႐ႈခဲ့မႈေၾကာင့္ တရားရရိွသြားေလသလား စဥ္းစားစရာပင္ျဖစ္သည္။

          ဂဠဳန္ဦးေစာသည္ ရာဇဝင္႐ိုင္းေအာင္ျပဳခဲ့မိေသာ သူ၏မိုက္ျပစ္ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေတာ္လုပ္ၾကံမႈ၏ တရားခံအျဖစ္ ဘဝဇာတ္သိမ္းခဲ့ရေသာ္လည္း သူ႔သမီးထံေရးေပးခဲ့ေသာ ‘သံေဝဂ’ စာကို ဖတ္႐ႈရသူတိုင္းသည္ စေလဦးပုည၏ ‘ဆဒၵန္ဆင္မင္းဝတၳဳ’ မွ ေသာႏုတၳိဳရ္မုဆိုး၏ ျမားခ်က္ေၾကာင့္ အသက္ကုန္အံ့ဆဲဆဲ၌ ဆဒၵန္ဆင္မင္းဆိုခဲ့ေသာ-

          “ဉာဏ္ဝကၤႏၱ၊ ယုတ္မာလွေသာ၊ အမိုက္မအတတ္၊ သင္းၾကံ၍သတ္သည္ကား၊ ဆတ္ဆတ္မုခ်၊ မွန္ေတာ့သည္။ သို႔မွ်ေလာက္၊ မေထာက္မဆ၊ ၾကံရက္သည့္မိန္းမအား၊ မရသေရြ႕၊ သူ မေမ့ရွာၿပီ။ ေရွ႕သို႔သံသရာ၊ ျဖစ္တိုင္းမွာပင္၊ ေလာင္စာရန္ၿငိဳး၊ မီးဆက္၍ ပ်ဳိးမည္ေၾကာင့္၊ မိန္းမဆိုး အမုန္း၊ သည္ဘဝတြင္ သည္မွ်ႏွင့္တံုးေစေတာ့”

          ဟူေသာစကားကို ျပန္လည္သတိရမိကာ အမုန္သံသရာ ကုန္ဆံုးပါေစေတာ့ ဟု တမ္းတေနမိပါေတာ့သည္။