Wednesday, April 8, 2009
" . . .
ျမန္မာတို႔ႏွင့္ တင္းမာစြာ ဆက္ဆံမည္ ဟူေသာ ၿဗိတိသွ်တို႔၏ ရည္႐ြယ္ခ်က္သည္
ဥေရာပ သတင္းစာမ်ား၌ လည္းေကာင္း၊ ဥေရာပ ကုန္သည္တို႔၏ မေက်မနပ္ သံမ်ား၌
လည္းေကာင္း၊ သိသာ ထင္ရွား ေနေပၿပီ။ ထိုေၾကာင့္ ျမန္မာမင္းသည္ အခက္အခဲ
ၾကံဳေတြ႕ ေနရေလေတာ့သည္။ အခြန္ေတာ္မ်ားမွာလည္း ေလ်ာ့ပါး၍သာ လာရာ မႏၩေလး
အစိုးရသည္ အစြန္အဖ်ား ေဒသမ်ားကို ႏိုင္ႏိုင္နင္းနင္း မအုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္ဘဲ
တေန႔တျခား လက္လႊတ္ ထားရဘိ သကဲ့သို႔ ရွိလာေလသည္။ ထို႔ျပင္ မႏၩေလး အစိုးရသည္
ၿဗိတိသွ်တို႔၏ ၿခိမ္းေျခာက္မႈ မ်ားျပားလာျခင္းကို အာ႐ုံ စိုက္ေနရ သျဖင့္
မိမိ၏ ျပည္တြင္းေရး ကိစၥမ်ားကို အာ႐ုံ စူးစိုက္ျခင္း မျပဳႏိုင္ ရွိခဲ့ရာ
တိုင္းျပည္တြင္ မၿငိမ္မသက္ ျဖစ္၍ လာသည္ . . . " . . . [၁၉၆၂ ခု၊ ပဌမႏွိပ္၊
ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္၊ ျမန္မာႏွင့္ အေရွ႕တုိင္း ရာဇဝင္ ပါေမာကၡ ေဒါက္တာ
ေက်ာ္သက္ ေရးသားတဲ့ 'ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ သမိုင္း' စာအုပ္ အခန္း (၄)
မွ "သီေပါမင္း (၁၈၇၈ - ၁၈၈၅) ႏွင့္ ကုန္းေဘာင္ေခတ္ ႏုိင္ငံျခား ကူးသန္း
ေရာင္းဝယ္ေရး" အေၾကာင္းကို ထုတ္ႏႈတ္ ကူးယူ ေဖာ္ျပလိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။]
သီေပါမင္း နန္းတက္စ အေျခအေန။
ကုန္းေဘာင္ ထီးနန္းကို ဆက္ခံေသာ သီေပါမင္းသည္ နန္းစည္းစိမ္ ခုိင္ၿမဲေရး အတြက္ အစဥ္အလာ အတုိင္း ျပဳလုပ္ရာတြင္ ထီးနန္းကို လုပ္ၾကံမည္ဟု သကၤာမကင္းသူ မွန္သမွ်တုိ႔ကုိ သတ္ျဖတ္ သုတ္သင္ရေလသည္။ ၾသဇာ အာဏာ ရွိသူတို႔၏ ၫြတ္ကြင္း ေထာင္ေခ်ာက္မွ လြတ္သူ အခ်ဳိ႕ တုိ႔သည္လည္း ၿဗိတိသွ်တုိ႔ထံ ေျပးလႊား ခုိဝင္ၾကသည္။ ၿဗိတိသွ် စည္းမ်ဥ္း ဥပေဒ အရ အုပ္ခ်ဳပ္ပုံ စနစ္ကဲ့သုိ႔ ျမန္မာ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စနစ္ ျဖစ္ေပၚ လာလိမ့္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့ေသာ ၿဗိတိသွ် ကုိယ္စားလွယ္ ေရွာသည္၊ အဆုိပါ သတ္ျဖတ္မႈ အျခင္းအရာတုိ႔ကုိ ျမင္ေသာ အခါ သက္ဦးဆံပုိင္ ဘုရင္စနစ္ လုိလား စြဲလမ္းၾကေသာ ျမန္မာတုိ႔၏ စိတ္ဓာတ္ကို အတြက္မွားခဲ့ေၾကာင္း သိနားလည္ လာေလသည္။ သီေပါ မင္းသား ဘုရင္ အျဖစ္သုိ႔ ေရာက္၍ ေနျပည္ေတာ္ကို သိမ္းလုိက္ ၿပီးသည္ႏွင့္ တၿပိဳင္နက္ သီေပါမင္းႏွင့္ အေပါင္းအပါ တစုတုိ႔သည္ ထားခဲ့ေသာ ကတိသစၥာကို ထိန္းသိမ္းရန္
မလုိေတာ့ဘဲ အရာရွိ အရာခံ မွဴးမတ္မ်ားကုိ ဘုရင့္ သစၥာေတာ္ခံ လုံးဝ ျဖစ္ေစေရး အတြက္ သစၥာေရ တုိက္ရန္သာ အားသစ္ ေနၾကသည္။ ေရွာ မူကား မေက်မနပ္ ျဖစ္၍ ျမန္မာ ထီးနန္းကို ေဒါမာန္ပြားကာ၊ မင္းညီမင္းသား ေဆြေတာ္ မ်ဳိးေတာ္တုိ႔အား သတ္ျဖတ္ျခင္းကို အေၾကာင္းျပ၍ ထုိသတ္ျဖတ္မႈမ်ားကို မရပ္စဲလွ်င္ ေနျပည္ေတာ္မွ သူ ထြက္ခြာ သြားမည္ဟု ၿခိမ္းေျခာက္ေတာ့သည္။ ႏုိင္ငံျခားသား ကုန္သည္စုကလည္း ေရွာႏွင့္ တသံတည္း ထြက္ၾကေလသည္။ အိႏၵိယ ႏုိင္ငံရွိ ဘုရင္ခံခ်ဳပ္ လတ္မင္းႀကီး လစ္တန္သည္ ဤျပႆနာကို ေျဖရွင္းဖို႔ လုိသည္ဟု အဂၤလန္သို႔ အေၾကာင္းၾကား တုိက္တြန္း၍ ျမန္မာ နယ္စပ္သုိ႔ စစ္တပ္မ်ား ပို႔ေစေလသည္။
သီေပါမင္းႏွင့္ မွဴးႀကီး မတ္ႀကီးတုိ႔သည္ အဂၤလိပ္တုိ႔ ေက်နပ္ေအာင္ လက္ေဆာင္ ပဏၰာမ်ားျဖင့္ ကာလကတၲားသုိ႔ ခ်စ္ၾကည္ေရး မစ္ရွင္ အဖြဲ႕ တခု ေစလႊတ္ကာ အဂၤလိပ္ ျမန္မာ ခ်စ္ၾကည္ေရး တည္ၿမဲမႈကို ထိန္းသိမ္းထားရန္ ပန္ၾကားေလသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ၌ ရွိၾကေသာ ၿဗိတိသွ် အာဏာပုိင္မ်ားကမူကား မိမိတုိ႔ အလုိက် အတုိင္း ျမန္မာတုိ႔က မလိုက္ေလ်ာလွ်င္ မစ္ရွင္ အဖြဲ႕ကို သရက္ၿမိဳ႕ထက္ ေက်ာ္လြန္၍ သြားခြင့္ မေပးဟု လည္းေကာင္း၊ မဟာဝန္ရွင္ေတာ္ မင္းႀကီးႏွင့္လည္း ဆက္သြယ္ခြင့္ မေပးဟု လည္းေကာင္း၊ ျငင္းဆုိၾကသည္။ ထုိ ၿဗိတိသွ်တုိ႔၏ အဆုိမွာ မစ္ရွင္ အဖြဲ႕သည္ သာမန္ ခ်စ္ၾကည္ေရး ျပဳလုပ္ရန္သာ ျဖစ္၍ အက်ဳိးထူးလွမည္ မဟုတ္သည့္ အျပင္ မစ္ရွင္ အဖြဲ႕၌လည္း အမႈတုိ႔ကုိ ေဆာင္႐ြက္ႏုိင္ေသာ အာဏာမရွိ ဟူ၍ ျဖစ္ေလသည္။ ဤတြင္ မႏၩေလး နန္းေတာ္သည္ မစ္ရွင္ အဖြဲ႕ေခါင္းေဆာင္ သံအမတ္မ်ားအား "ေျပာေရး ဆုိခြင့္ အာဏာမ်ားကို သာမက ေခတၲ စာခ်ဳပ္ ျဖစ္ေစ၊ ရာသက္ပန္ စာခ်ဳပ္ ျဖစ္ေစ၊ ခ်ဳပ္ဆုိႏုိင္ခြင့္ ရွိေသာ အာဏာကို လည္းေကာင္း၊ ယခု မ်က္ေမွာက္ ျဖစ္ပ်က္ေနေသာ ႏွစ္ႏုိင္ငံ ျပႆနာ အေရးအခင္းတို႔ကုိ ေျဖရွင္းေရး အတြက္ ေျပာဆုိႏုိင္ေသာ၊ စီစဥ္ႏုိင္ေသာ၊ တုိင္ပင္ႏုိင္ေသာ အာဏာကို လည္းေကာင္း၊ အနာဂတ္၌ ႏွစ္ႏုိင္ငံ အေရးအခင္း ႐ႈပ္ေထြးမည့္ ကိစၥႀကီးငယ္ မွန္သမွ်ကို ေျပလည္စြာ ေဆာင္႐ြက္ႏုိင္ေသာ အာဏာကို လည္းေကာင္း" လႊဲအပ္ လုိက္ေလသည္။ ရာသက္ပန္ ခ်စ္ၾကည္ေရး မဟာမိတ္ စာခ်ဳပ္တြင္ တိုင္းျပည္ အသီးသီး၏ အခ်ဳပ္အခ်ာ အာဏာပိုင္မႈကို ေလးစားျခင္း၊ ႏိုင္ငံျခားသား ရာဇဝတ္သားကို ဆိုင္ရာ အာဏာပိုင္သို႔ ေပးအပ္ရျခင္း၊ ကုန္သည္မ်ား အခြန္ ေပးေဆာင္ရန္ မလိုဘဲ အခမဲ့ ဝင္ေရာက္ ကုန္ကူးသန္းခြင့္ ေပးျခင္း စသည္တို႔ ပါဝင္ေလသည္။
စင္စစ္မွာ ၿဗိတိသွ်တို႔ကလည္း မႏၲေလး နန္ေတာ္ကဲ့သို႔ပင္ မႏၩေလး နန္ေတာ္ အေပၚ၌ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လိုလားေၾကာင္း ျပေစသည္ သေဘာ ျဖစ္ေလသည္။ ၿဗိတိသွ်တို႔ ဘက္ကမူ အထက္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ႏွိမ္နင္းလိုလွ်င္ ေအာက္ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ၿဗိတိသွ် စစ္တပ္ အျပင္ ေနာက္ထပ္ စစ္သည္ ၅,ဝဝဝ လိုေၾကာင္း စစ္ဘက္ အၾကံေပး အရာရွိက အစီရင္ခံ ထားေလသည္။ ထိုအခါကေသာ္ ၿဗိတိသွ်တုိ႔သည္ အာဖဂန္နီ စတန္ႏွင့္ အာဖရိက ေတာင္ပိုင္းတြင္ နယ္ခ်ဲ႕ စစ္ပြဲ ဆင္ႏႊဲ ေနရသည့္ အတြက္ ျမန္မာတို႔ကို တိုက္ခိုက္ခဲ့လွ်င္ ဝန္ထုပ္ တခု တိုးလာမည္ ျဖစ္ေလသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာတို႔အား ႏွိမ္နင္းရန္ အေရးကို ေခတၲ ေ႐ႊ႕ဆိုင္း ထားၾကရေလသည္။
ထိုအခ်ိန္တြင္ သီေပါမင္းသည္ ခမည္းေတာ္ မင္းတုန္းမင္း အေျမႇာ္အျမင္ ႀကီးစြာ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့ သျဖင့္ ရအပ္ေသာ အက်ဳိး ေက်းဇူးတို႔ကို ခံစားလ်က္ ေနရသည္။ နန္းတက္စ ႏွစ္မ်ားတြင္ ျမန္မာဘုရင္ အုပ္စိုးေသာ အထက္ တခြင္၌ ကူးသန္း ေရာင္းဝယ္ေရးသည္ တိုိးတက္ ဖြံ႔ၿဖိဳး ခဲ့ေလသည္။
အဂၤလိပ္တို႔ ဆက္ဆံမႈ တင္းမာလာျခင္း။
တင္းမာခ်င္ေသာ ဆႏၵရွိသည့္ ၿဗိတိသွ် တို႔သည္ ၁၈၇၆ ခုႏွစ္၌ မႏၩေလး ကိုယ္စားလွယ္ ေရွာ ကြယ္လြန္ေသာ အခါ ပိုမို၍ ခက္ထန္လာသည္။ ေရွာ၏ ေနရာတြင္ ကိုယ္စားလွယ္သစ္ ခန္႔အပ္ျခင္း မျပဳေတာ့ေခ်။ မႏၩေလးရွိ ၿဗိတိသွ် ကိုယ္စားလွယ္ကို ျမန္မာတို႔က လုပ္ၾကံ သတ္ျဖတ္ရန္ ၾကံစည္ၾကသည္ ဟူေသာ သတင္းကို ၿဗိတိသွ်ပိုင္ ေအာက္ျမန္မာ ႏိုင္ငံ၌ ပ်ံ႕ႏွံ႔ေအာင္ လႊင့္ၾကေလသည္။ စင္စစ္မွာ ျမန္မာတို႔သည္ မိမိ လည္ပင္းကို မိမိ ႀကိဳးတပ္သည့္ အမွားမ်ဳိးကို က်ဴးလြန္ရန္ အိမ္မက္မွ်ပင္ မက္ရဲၾကမည္ မဟုတ္ေခ်။ ထိုအခ်ိန္၌ မႏၩေလးသို႔ ၿဗိတိသွ် ကုန္သည္မ်ား ေရာက္လာၾကေသာ အခါ ျမန္မာမင္း ကိုယ္တိုင္ပင္ ၾကည္ျဖဴ ေလးစားစြာ လက္ခံၾကသည္ကို ေထာက္ထားျခင္း အားျဖင့္ သိႏိုင္သည္။ သို႔ရာတြင္ ၿဗိတိသွ်တို႔သည္ ျမန္မာတို႔ႏွင့္ ဆက္ဆံရန္ မျဖစ္ေတာ့ ဟူေသာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ရန္ စိတ္ပိုင္းျဖတ္ၿပီး ျဖစ္သျဖင့္ မႏၩေလးရွိ ၿဗိတိသွ် ကိုယ္စားလွယ္ သံ႐ုံး အရာရွိ အားလံုးကို ေ႐ႊ႕ေျပာင္းရန္ အမိန္႔ ထုတ္လိုက္ေလသည္။ ေအာက္တိုဘာလ ၇ ရက္ေန႔တြင္ သံ႐ုံး အရာရွိ အားလံုးတို႔သည္ မႏၩေလးမွ ထြက္ခြာ ၾကေလသည္။ ထိုအခါမွ စ၍ ၿဗိတိသွ် ျမန္မာ ႏွစ္ဦး ႏွစ္ဖက္ ေျပလည္စြာ ဆက္ဆံေရး အတြက္ စည္းကမ္း နည္းလမ္း အတိုင္း ေဆာင္႐ြက္ရန္မွာ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ေခ်။
ဥေရာပသို႔ မစ္ရွင္ အဖြဲ႕ေစလႊတ္ျခင္း။
ျမန္မာတို႔ႏွင့္ တင္းမာစြာ ဆက္ဆံမည္ ဟူေသာ ၿဗိတိသွ်တို႔၏ ရည္႐ြယ္ခ်က္သည္ ဥေရာပ သတင္းစာမ်ား၌ လည္းေကာင္း၊ ဥေရာပ ကုန္သည္တို႔၏ မေက်မနပ္ သံမ်ား၌ လည္းေကာင္း၊ သိသာ ထင္ရွား ေနေပၿပီ။ ထိုေၾကာင့္ ျမန္မာမင္းသည္ အခက္အခဲ ၾကံဳေတြ႕ ေနရေလေတာ့သည္။ အခြန္ေတာ္မ်ားမွာလည္း ေလ်ာ့ပါး၍သာ လာရာ မႏၩေလး အစိုးရသည္ အစြန္အဖ်ား ေဒသမ်ားကို ႏိုင္ႏိုင္နင္းနင္း မအုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္ဘဲ တေန႔တျခား လက္လႊတ္ ထားရဘိ သကဲ့သို႔ ရွိလာေလသည္။ ထို႔ျပင္ မႏၩေလး အစိုးရသည္ ၿဗိတိသွ်တို႔၏ ၿခိမ္းေျခာက္မႈ မ်ားျပားလာျခင္းကို အာ႐ုံ စိုက္ေနရ သျဖင့္ မိမိ၏ ျပည္တြင္းေရး ကိစၥမ်ားကို အာ႐ုံ စူးစိုက္ျခင္း မျပဳႏိုင္ ရွိခဲ့ရာ တိုင္းျပည္တြင္ မၿငိမ္မသက္ ျဖစ္၍ လာသည္။ ထိုသို႔ ျပည္တြင္းေရး မၿငိမ္မသက္ ျဖစ္ေနျခင္းသည္ ၿဗိတိသွ်တို႔၏ ေျခလွမ္းကို ေရွ႕သို႔ တလွမ္း တိုးေစရန္ ဖန္တီးေပး သကဲ့သို႔ ျဖစ္ေလသည္။
အေျခအေန တေန႔တျခား ဆိုးဝါးလာသည့္ အတြက္ မႏၩေလး နန္းေတာ္သည္ အကာအကြယ္ အလို႔ငွါ ကမာၻ႔ ႏိုင္ငံႀကီးမ်ား၏ အသိအမွတ္ ျပဳျခင္းကို ရယူရန္ ႀကိဳးစား လာၾက ရေလသည္။ ၁၈၈၃ ခုႏွစ္တြင္ ဥေရာပတိုက္သို႔ တႀကိမ္ ထပ္မံ၍ ခ်စ္ၾကည္ေရး မစ္ရွင္ အဖြဲ႕ ေစလႊတ္ျပန္သည္။
ျပင္သစ္ ျမန္မာ ဆက္ဆံေရး။
သီေပါမင္းက မစ္ရွင္ အဖြဲ႕ ေစလႊတ္ေသာ ကာလသည္ အေမရိကန္ႏွင့္ ဥေရာပ ႏုိင္ငံႀကီးမ်ားမွ တပါး က်န္ရွိေသာ ႏုိင္ငံ မွန္သမွ်ကုိ ဥေရာပ တုိက္သားတုိ႔၏ နယ္ခ်ဲ႕ စားက်က္ ေဒသ ဟူ၍ ယုံၾကည္ ယူဆေနေသာ ဥေရာပသားတုိ႔၏ နယ္ခ်ဲ႕ ဝါဒ ထြန္းကားေနေသာ ကာလႏွင့္ တုိက္ဆုိင္ ေနေလသည္။ အထူးသျဖင့္ ျပင္သစ္တုိ႔သည္ ႏုိင္ငံ ခ်ဲ႕ထြင္ရန္ လြန္စြာ စိတ္ထက္သန္လ်က္ ရွိၾကသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ ဆုိေသာ္ ဥေရာပတြင္ တတိယေျမာက္ နပုိလီယံ၏ ေဆာင္႐ြက္ခ်က္မ်ားသည္ ေအာင္ျမင္မႈ မရွိခဲ့သည့္ အတြက္ အာရွဘက္သုိ႔ လွည့္၍ အာရွ ႏုိင္ငံမ်ားကို သိမ္းပုိက္ နယ္ခ်ဲ႕ျခင္းျဖင့္ ျပင္သစ္တုိ႔၏ အသေရကုိ ျပန္လည္ ဆယ္တင္ ႏုိင္လိမ့္မည္ဟု ယူဆေကာင္း ယူဆေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ေပလိမ့္မည္။ ထုိအခါကေသာ္ ျပင္သစ္ ႏုိင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး ဂ်ဴလေဖရီ၏ နယ္ခ်ဲ႕ လမ္းစဥ္ အရ ျပင္သစ္တုိ႔သည္ အင္ဒုိခ်ဳိင္းနား အေရးတြင္ စြက္ဖက္ခဲ့ၿပီး ျဖစ္ေလရာ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ စြက္ဖက္ႏုိင္ခြင့္ ရလာလွ်င္ လက္လႊြတ္ခံမည္ မဟုတ္သည္မွာ သဘာဝ က်လွသည္။
ျပင္သစ္ႏွင့္ ျမန္မာ ဆက္ဆံမႈ လြန္စြာ ရင္းႏွီးလာလွ်င္ အေရးအခင္းမ်ား ပုိမုိ ႐ႈပ္ေထြး လာမည္ကုိ ၿဗိတိသွ်တုိ႔က ေကာင္းစြာ သိျမင္ၿပီး ျဖစ္ေလသည္။ ထုိ႕ေၾကာင့္ မူလ ကထဲက အထက္ေအာက္ ျမန္မာႏုိင္ငံႏွင့္ ပတ္သက္၍ ၿဗိတိသွ်တုိ႔တြင္ အထူး အခြင့္အေရးမ်ား ရွိေၾကာင္းကို ဥေရာပ ႏုိင္ငံႀကီးမ်ားအား သတိ ေပးထားခဲ့သည္။ သေဘာမွာ ၿဗိတိသွ်တုိ႔သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံကို လက္ဝါးႀကီး အုပ္ရန္ ဆုံးျဖတ္ၿပီး ျဖစ္ေလသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံသည္လည္း ၿဗိတိသွ် အင္ပါယာတြင္းသို႔ က်ေရာက္ရန္ နီးကပ္လ်က္ ရွိေနေပၿပီ။ ျပင္သစ္တုိ႔သည္ ၿဗိတိသွ်တုိ႔ကုိ အတိအလင္း ဆန္႔က်င္ျခင္း မျပဳႏုိင္ေခ်။ ေဖရီသည္ ျမန္မာ မစ္ရွင္ အဖြဲ႕၏ လုိလားခ်က္ႏွင့္ မည္ေ႐ြ႕ မည္မွ်အထိ ျပင္သစ္က ဝင္ေရာက္ စြက္ဖက္ႏုိင္သည္ ဟူေသာ အခ်က္တို႔ကုိ လွ်ဳိ႕ဝွက္ ထားေလသည္။ ၿဗိတိသွ်တုိ႔က အဖန္တလဲလဲ အတင္းအၾကပ္ ေမးျမန္းသည့္ အခါက်မွ ေဖရီသည္ ျမန္မာတုိ႔က ျပင္သစ္ႏွင့္ စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆုိရန္ လုိလားေၾကာင္းကို ဖြင့္ဟ ဝန္ခံျခင္း ျပဳေလသည္။ ၁၈၈၅ ခုႏွစ္ဦး၌ ေဖရီသည္ ၿဗိတိသွ် သံအမတ္အား ျပင္သစ္ ျမန္မာ စာခ်ဳပ္ အကယ္ပင္ ခ်ဳပ္ဆုိၿပီးခဲ့ေၾကာင္း၊ စာခ်ဳပ္သည္ ကူးသန္း ေရာင္းဝယ္ေရး စာခ်ဳပ္ သက္သက္မွ်သာ ျဖစ္၍ ႏုိင္ငံေရး၊ စစ္ေရး၊ လုံးဝ မပါေၾကာင္း ေျပာဆုိသည္။ သုိ႔ရာတြင္ ထုိစာခ်ဳပ္ႏွင့္ အတူ ျမန္မာတုိ႔ထံသုိ႔ လွ်ဳိ႕ဝွက္ သဝဏ္လႊာ တေစာင္ ပါးလုိက္သည္။ ထုိစာ၌ အကယ္၍ အင္ဒုိခ်ဳိင္းနားရွိ ျပင္သစ္ စစ္အရာရွိမ်ားကို ျဖစ္ႏုိင္မည္ဟု ယူဆလွ်င္ ျမန္မာတုိ႔ထံသုိ႔ တုံကင္းနယ္ မွတဆင့္ လက္နက္ ခဲယမ္း မီးေက်ာက္မ်ား သြင္း၍ ေပးမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ပါေလသည္။
ျမန္မာ ထီးနန္းသည္ ျပင္သစ္တုိ႔၏ မေရာရာလွေသာ ကတိ စကားကို အားကိုး အားထားႀကီး ျပဳမိေလသည္။ ျပင္သစ္တုိ႔သည္ ထုိအခ်ိန္က ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္းသုိ႔ ခဲယမ္းမီးေက်ာက္ သြင္းေပးရန္ အကယ္ပင္ ရည္႐ြယ္ေကာင္း ရည္႐ြယ္ ခဲ့လိမ့္မည္။ သုိ႔ရာတြင္ တႀကိမ္တခါမွ် မသြင္းျဖစ္ခဲ့ေခ်။ ျပင္သစ္ ျမန္မာ စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆုိၿပီးသည္ႏွင့္ တၿပိဳင္နက္ ျပင္သစ္တုိ႔၏ ကူညီမႈသည္ အားကိုးေလာက္ဖြယ္ မရွိေၾကာင္း သိရေတာ့သည္။ ျပင္သစ္တုိ႔ လက္နက္ အားကိုးျဖင့္ နယ္ခ်ဲ႕မႈသည္ ျပင္သစ္ႏုိင္ငံ ဘ႑ာေရး အရ စရိတ္ ႀကီးလြန္း၍ ႏုိင္ငံေရး အရလည္း မတတ္ႏုိင္ေသာေၾကာင့္ ျပင္သစ္တြင္ မတ္လ၌ ေဖရီသည္ ရာထူးမွ ေလွ်ာက် ေလေတာ့သည္။ ထုိအခ်ိန္၌ပင္ ၿဗိတိသွ်ပုိင္ ဘုံေဘ ဘားမား ကုမၸဏီကုိ ျမန္မာ အစုိးရက သစ္ခုိး ထုတ္သည္ဟု စြပ္စြဲ၍ ၁၈၈၅ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လဆန္း၌ ကုမၸဏီကုိ သစ္ဖုိး စတာလင္ေပါင္ ၁၄၆,၆၆၆ ႏွင့္ ျမန္မာ သစ္ေတာ အရာရွိမ်ားအား ေလ်ာ္ေၾကးေငြ စတင္လင္ေပါင္ ၃၃,ဝဝဝ ေပးဆပ္ရမည္ဟု ဒဏ္တပ္လုိက္သည္။ ၿဗိတိသွ်တုိ႔သည္ ေဖရီႏွင့္ ျမန္မာတုိ႔၏ လွ်ဳိ႕ဝွက္ အစီအစဥ္ကုိ သိၿပီး ခဲ့ေပၿပီ။ မႏၩေလးရွိ ျပင္သစ္ ေကာင္စစ္ဝန္ ဟတ္စ္၏ ဇနီး အဂၤလိပ္ ကျပား ျဖစ္သူသည္ လွ်ဳိ႕ဝွက္စာ၏ မိတၴဴကုိ ခုိးကာ ၿဗိတိသွ် အာဏာပုိင္သုိ႔ ေပးအပ္ လုိက္ေလသည္။ ဤ မိတၴဴစာကုိ လက္တြင္း ရလွ်င္ပင္ ၿဗိတိသွ် ႏုိင္ငံျခားေရး႐ုံးသည္ ျပင္သစ္တုိ႔ကုိ အဖန္တလဲလဲ ၿခိမ္းေျခာက္ ေလေတာ့သည္။ ျပင္သစ္တုိ႔သည္ အခုိက္အတန္႔ အားျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ဆက္လက္ ေနၾကေသာ္လည္း ၾကာရွည္ ခံႏုိင္ရည္ မရွိေသာေၾကာင့္ ျမန္မာတုိ႔က ျပင္သစ္ အကူအညီကုိ လြန္စြာ လုိလားေနသည့္ အခ်ိန္၌ပင္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွ ထြက္ခြာ သြားရ ေလေတာ့သည္။
အဂၤလိပ္တုိ႔က ျမန္မာတုိ႔အား ႏုိင့္ထက္ စီးနင္း ျပဳလာျခင္း။
ၿဗိတိသွ်တုိ႔သည္ အထက္ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ သိမ္းပုိက္ရန္ ႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာကပင္ ျပင္ဆင္ ခဲ့ၾကသည္။ ကလကတၲားရွိ ၿဗိတိသွ် စစ္ဌာနသည္လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံကို သိမ္းပိုက္ရန္ အဆင့္သင့္ စီမံၿပီး ျဖစ္ေလသည္။ ယခုအခါတြင္ ၿဗိတိသွ် အစုိးရသည္ ျမန္မာတုိ႔ အတြက္ အက်ဳိး ပ်က္စီးဖြယ္ ျဖစ္မည့္ ေတာင္းဆုိခ်က္မ်ား တင္ျပရန္ အခ်ိန္ က်လာၿပီ ျဖစ္ေလသည္။ ထုိ ေတာင္းဆုိခ်က္မ်ားကို မႏၩေလးက လက္ခံပါကလည္း အထက္ ျမန္မာႏုိင္ငံ အလုံးသည္ ၿဗိတိသွ် လက္ေအာက္ခံ အျဖစ္ က်ေရာက္ေတာ့မည္ ျဖစ္သည္။ လက္မခံလွ်င္လည္း ၿဗိတိသွ်တုိ႔၏ အလ်င္အျမန္ တုိက္ခုိက္ သိမ္းပုိက္ျခင္းကုိ ခံရေတာ့မည္ ျဖစ္ေလသည္။ ၁၈၈၅ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၂၈ ရက္ေန႔တြင္ သစ္ကုမၸဏီသို႔ ေလ်ာ္ေၾကး ေတာင္းထားေသာ အမိန္႔ျပန္တမ္းကုိ ျမန္မာ နန္းေတာ္က ႐ုပ္သိမ္း၍ ဘုရင္ခံခ်ဳပ္ ခန္႔အပ္လုိက္ေသာ ခုံသမာဓိ အရာရွိကုိ လက္ခံၿပီးလွ်င္ ၎၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကုိ ႀကိဳတင္၍ နာယူပါမည့္ အေၾကာင္း ေတာင္းဆုိ လုိက္သည္။
ၿဗိတိသွ် ကုန္သည္ႀကီးတုိ႔၏ ရည္႐ြယ္ရင္းကို လန္ဒန္ ကုန္သည္ႀကီးမ်ား အသင္း၏ အစီရင္ခံစာတြင္ ပြင့္လင္းစြာ ေတြ႕ႏုိင္ေလသည္။ ထုိ အစီရင္ခံစာတြင္ အထက္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွ အခြန္ေတာ္သည္ တႏွလွ်င္ စတာလင္ေပါင္ တသန္းမွ် ပုိလွ်ံ ေနေၾကာင္း ပါဝင္ေလသည္။ ဂလက္စဂုိ ကုန္သည္ႀကီးမ်ား အသင္းကမူ ျမန္မာႏုိင္ငံ၌ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံႏွင့္ ကုန္သြယ္ရာ အေနာက္ေတာင္ ေဈးကြက္ကုိ ဖြင့္လွစ္ရန္ အာသီသ ျပင္းျပလ်က္ ရွိေလသည္။ ပဲရစ္ၿမိဳ႕တြင္ ရွိေသာ ျမန္မာ သံမွဴးသည္ ၿဗိတိသွ်တုိ႔၏ အလုိကုိ မိမိ၏ အရွင္က လုံးဝ လုိက္ေလ်ာ၍ အေရးခင္း မွန္သမွ် ေျပလည္ေရးကို လည္းေကာင္း၊ ခ်စ္ၾကည္ေရးကို လည္းေကာင္း၊ အစြမ္းကုန္ ေဆာင္႐ြက္ ပါလိမ့္မည္ဟု ၿဗိတိသွ် အစုိးရအား ေအာက္ႀကိဳ႕ ပန္ၾကားရွာသည္။ သုိ႔ရာတြင္ ၿဗိတိသွ်တုိ႔သည္ ျမန္မာသံမွဴး၏ ပန္ၾကားခ်က္ကို အသိအမွတ္ မျပဳ လစ္လ်ဴ႐ႈ၍ ေအာက္တုိဘာလ ၂၂ ရက္ေန႔တြင္ မႏၩေလး နန္းေတာ္သုိ႔ ရာဇသံစာ ပုိ႔လုိက္ေလသည္။
ရာဇသံ စာတြင္ အခ်က္ႀကီး ၅ ခ်က္ ပါဝင္သည္။ အေရးႀကီးဆုံး အခ်က္မွာ အထက္ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ေနာင္ အနာဂတ္ အဖုိ႔၌ ႏုိင္ငံျခားေရး ဆက္ဆံမႈကုိ ၿဗိတိသွ်တုိ႔ကသာ အုပ္စီး ခ်ယ္လွယ္မည့္ အေၾကာင္း ျဖစ္သည္။ ထုိအခ်ိန္ခန္႔တြင္ ျပင္သစ္သံမွဴး ဟတ္စ္သည္ မႏၩေလးမွ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းမည္ ျဖစ္ေလရာ ျပင္သစ္တုိ႔၏ အကူအညီကုိ ရႏုိင္ရန္ မႏၩေလး နန္းေတာ္၏ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္သည္လည္း ၿပိဳကြဲ ေလေတာ့သည္။
ဤ အေျခေန၌ ၿဗိတိသွ်တုိ႔၏ ေတာင္းဆုိခ်က္မ်ားကုိ ျမန္မာတုိ႔က လုိက္ေလ်ာႏုိင္သည့္ တုိင္ေအာင္ မည္မွ် ၾကာရွည္ ခံမည္ကုိ မသိႏုိင္ေတာ့ေခ်။ အမွန္မွာ ထုိထက္မက တုိး၍ ထိေရာက္သည့္ ေတာင္းဆုိခ်က္မ်ားကုိ ၿဗိတိသွ်တုိ႔က ေတာင္းဆုိႏုိင္သည္။ ျမန္မာတုိ႔သည္ ၿဗိတိသွ်တုိ႔၏ အင္အားကုိ ေတာင့္ခံႏုိင္မည္ဟု မေမွ်ာ္လင့္ႏုိင္ေသာ အေျခသုိ႔ ဆုိက္ေရာက္ ေနေလၿပီ။ ထုိေၾကာင့္ ကူးသန္း ေရာင္းဝယ္ေရးႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ၿဗိတိသွ်တို႔၏ ေတာင္းဆုိသမွ်ေသာ အခ်က္အလက္မ်ားကုိ လုိက္ေလ်ာ ေပးအပ္ရန္ အသင့္ ျပင္ဆင္ ထားၾကေလသည္။ သုိ႔ရာတြင္ ျမန္မာတုိ႔ကုိ ၿဗိတိသွ်တုိ႔က ႏုိင္ငံေရးအရ စုိးမုိးခ်ယ္လွယ္မည့္ အခ်က္ကုိကား ျမန္မာ့ ထီးနန္းက လက္မခံဘဲ ေနခဲ့ေလသည္။
ထုိသုိ႔ လက္မခံဘဲ ေနခဲ့ေသာေၾကာင့္ မုိက္မွားခဲ့ၿပီဟု ယူဆလိုလွ်င္ ယူဆႏုိင္ပါ၏။ သုိ႔ေသာ္ ယခုေခတ္ ျမန္မာမ်ားသည္ လည္းေကာင္း၊ အနာဂတ္ ေခတ္တြင္ ေပါက္ဖြားလာမည့္ ျမန္မာတုိ႔သည္ လည္းေကာင္း၊ ၿဗိတိသွ်တုိ႔၏ ႏုိင့္ထက္စီးနင္း ေတာင္းဆုိခ်က္ကို သတၲိေၾကာင္စြာ လုိက္ေလ်ာရျခင္းထက္ ျငင္းပယ္လုိက္ျခင္းက ပို၍ သင့္ေတာ္သည္ဟု သေဘာတူညီ ၾကမည္သာ ျဖစ္ေလသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ ျပည္ပ ဆက္သြယ္ေရးတြင္ ၿဗိတိသွ်တုိ႔ ႀကိဳးကိုင္ ဦးစီးမည့္ အခ်က္အား ျမန္မာ ထီးနန္းက အခ်ိန္ဆြဲ၍ စဥ္းစားေနျခင္းကုိ ၿဗိတိသွ်တုိ႔က မိမိတုိ႔၏ ရာဇသံစာကုိ ျမန္မာတုိ႔က ျငင္းပယ္သည္ဟု ေကာက္ယူေလသည္။ ထုိေၾကာင့္ ႏုိဝင္ဘာလ ၁၁ ရက္ေန႔တြင္ အိႏၵိယ ႏုိင္ငံဆုိင္ရာ ၿဗိတိသွ် အတြင္းဝန္ လတ္မင္းႀကီး ရန္ေဒါ့ ခ်ာခ်ီသည္ အသင့္ စီမံထားၿပီး ျဖစ္ေသာ ၿဗိတိသွ် ဗုိလ္မွဴးထံသို႔ အထက္ျမန္မာႏုိင္ငံကို တုိက္ခုိက္ရန္ သံႀကိဳးစာ ပို႔လုိက္သည္။ သီေပါမင္းသည္ အဂၤလိပ္တုိ႔ကုိ ခုခံရန္ ျပည္သူ လူထုကို ဆင့္ေခၚ၍ အရပ္ရပ္မွ စစ္သည္ အမႈထမ္းမ်ားကုိလည္း စု႐ုံးသည္။ သို႔ရာတြင္ ခုခံျခင္း မျပဳႏုိင္မီပင္ ၿဗိတိသွ် စစ္တပ္သည္ မႏၩေလးသုိ႔ ေရာက္လာေလေတာ့သည္။
သီေပါမင္း ပါေတာ္မူျခင္း။
သီေပါမင္းကုိ လက္နက္ခ်ရန္ ေျဖာင္းဖ်၍ ဒီဇင္ဘာလ ၃ ရက္ေန႔တြင္ သူရိယ သေဘၤာျဖင့္ တင္ေဆာင္ကာ ရတနာဂီရီသုိ႔ ေခၚေဆာင္ သြားေလသည္။ ၁၈၈၆ ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီလ ၁ ရက္ေန႔တြင္ ဘုရင္ခံခ်ဳပ္ လတ္မင္းႀကီး ဒပ္ဖရင္ အမိန္႔ျပန္တမ္း ထုတ္ျပန္သည္မွာ "ဝိတုိရိယ ဘုရင္မႀကီး၏ အမိန္႔အရ သီေပါမင္း အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ေသာ ပုိင္နက္ ေဒသ အားလုံးသည္ သီေပါမင္း လက္ေအာက္ခံ မဟုတ္ေတာ့၍ အရွင္သခင္ ဘုရင္မႀကီး၏ ပုိင္နက္တြင္ တစိတ္ တေဒသ အျဖစ္ ပါဝင္ခဲ့ၿပီ ျဖစ္သည္။ အရွင္သခင္ ဘုရင္မႀကီး၏ အလုိေတာ္ အတုိင္း ထုိေဒသမ်ားကို အိႏၵိယ ဘုရင္ခံခ်ဳပ္ႏွင့္ ဘုရင္ခံတုိ႔က အခါအားေလ်ာ္စြာ ခန္႔အပ္သြားမည့္ အရာရွိမ်ားမွ တဆင့္ စီရင္ အုပ္ခ်ဳပ္လိမ့္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေၾကညာအပ္သည္" ဟု ျဖစ္ေလသည္။ လြတ္လပ္ေသာ အထက္ ျမန္မာႏုိင္ငံသည္လည္း တစခန္း သိမ္း၍ ၿဗိတိသွ် အင္ပါယာ အတြင္းတြင္ အိႏၵိယ ျပည္နယ္မ်ား ကဲ့သုိ႔ပင္ ျပည္နယ္ တခု ျဖစ္လာရ ေလေတာ့သည္။
ကုန္းေဘာင္ေခတ္ ႏုိင္ငံျခား ကူးသန္း ေရာင္းဝယ္ေရး
ကုန္းေဘာင္ေခတ္ ႏုိင္ငံျခား ကူးသန္း ေရာင္းဝယ္ေရး ခရီး မည္မွ် ေပါက္ေရာက္ ခဲ့သည္ကုိ ဆန္းစစ္လွ်င္ ထုိေခတ္ ေရာင္းဝယ္ေရး အေျခအေနကို နားလည္ႏုိင္စရာ အေၾကာင္း ရွိေလသည္။ ၁၇၈၃ ခုႏွစ္တြင္ ရန္ကုန္သုိ႔ ေရာက္လာေသာ အဂၤလိပ္ လူမ်ဳိး တဦးက ကုန္းေဘာင္ေခတ္ ကူးသန္း ေရာင္းဝယ္ေရးသည္ က်ယ္ျပန္႔ ႐ႈပ္ေထြးျခင္း မရွိဟု မွတ္ခ်က္ ခ်ခဲ့သည္။ ဤေဒသတြင္ အရင္းေငြ အနည္းငယ္မွ်ျဖင့္ပင္ အေရာင္းအဝယ္ ျပဳပါက အျမတ္အစြန္း မ်ားမ်ားရရန္ လြယ္ကူသည္ဟု သူ ဧကန္ သိေနဟန္ တူေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ေလသည္။
ထုိေခတ္က ေျပာၾက ဆုိၾကသည္မွာ မည္သူမဆုိ အိႏၵိယရွိ ကုိ႐ုိမန္ဒယ္ ကမ္းေျခ၌ ႐ြက္သေဘၤာငယ္ တစင္းကို ဝယ္ယူႏုိင္သည့္ အေျခရွိလွ်င္ ထုိသေဘၤာ၌ ေဆး႐ြက္ အနည္းငယ္၊ ခ်ည္ထည္ႏွင့္ အိမ္သုံး သံထည္ အခ်ဳိ႕ကို နဂဘာရီကြၧန္းသို႔ တင္ေဆာင္ သြားႏုိင္သည္။ ထုိ႔ေနာက္ ထုိကုန္မ်ားကို နဂဘာရီ အုန္းသီးမ်ားႏွင့္ လဲလွယ္၍ သေဘၤာ အျပည့္တင္ကာ ပဲခူးသို႔ ယူလာႏုိင္သည္။ ထုိေနာက္ ပဲခူးေဒသ (ရန္ကုန္ကုိ ဆိုလုိသည္) တြင္ ကြၧန္းသစ္မ်ားႏွင့္ တဖန္ လဲလွယ္၍ ထုိ ကြၧန္းသစ္တုိ႔ကုိ ကုိ႐ုိမန္ဒယ္ ကမ္းေျခ၌ ျဖစ္ေစ၊ ဘဂၤလား၌ ျဖစ္ေစ ေရာင္းခ်ပါက၊ အျမတ္အစြန္း ႀကီးစြာ ရႏုိင္သည္ဟု အေျပာအဆုိ ရွိခဲ့ေလသည္။
ကြၧန္းသစ္သည္ စင္စစ္အားျဖင့္ ႏုိင္ငံျခားသား ကုန္သည္မ်ား လြန္စြာ တပ္မက္ လုိလားၾကေသာ ကုန္ပစၥည္းပင္ ျဖစ္ေလသည္။ အမ်ားအားျဖင့္ ကြၧန္းသစ္ကို ႏုိင္ငံျခားသို႔ ေရာင္းခ်ရာ၌ သေဘၤာ ေဆာက္လုပ္ရန္ အတြက္ ရည္႐ြယ္သည္ ျဖစ္ရာ ကြၧန္းသစ္မ်ားကို တဆင့္ တင္ပုိ႔ ေနျခင္းျဖင့္ စရိတ္စက ကုန္က်ျခင္းကုိ သက္သာရာ ရေစရန္ ကြၧန္းသစ္ထြက္သည့္ ေနရာ ဌာန၌ပင္ သေဘၤာမ်ား ေဆာက္လုပ္ရန္ ႀကိဳးစားၾကမည္မွာ မလြဲေပ။ ကြၧန္းသစ္ကို လုိရာသုိ႔ တင္ပုိ႕၍ သေဘၤာ ေဆာက္လုပ္သည့္ စရိတ္ႏွင့္ ျမန္မာ့ ပင္လယ္ ကမ္းေျခ၌ပင္ သေဘၤာ ေဆာက္လုပ္သည့္ စရိတ္ကုိ ယွဥ္ၾကည့္လွ်င္ ျမန္မာ့ ကမ္းေျခ၌ ေဆာက္လုပ္၍ ကုန္က်သည့္ စရိတ္က လြန္စြာ သက္သာေနသည့္ အတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံသုိ႔ ႏုိင္ငံျခားသားမ်ားကုိ ဆြဲေဆာင္ ေနသကဲ့သုိ႔ ျဖစ္သည္။ ရန္ကုန္ ဆိပ္ကမ္းတြင္ သေဘၤာ တစင္း ေဆာက္လုပ္၍ အစုံအလင္ တပ္ဆင္ၿပီးေနာက္ ေရခ်ရန္ အသင့္ရွိေသာ အခါ သေဘၤာ တစင္း၏ ကုန္က်စရိတ္သည္ တတန္လွ်င္ စတာလင္ေပါင္ ၁၂ မွ ၁၃ အထိသာ ျဖစ္ေလသည္။ ကလကတၲားတြင္ ေဆာက္လုပ္လွ်င္ သေဘၤာတစင္း၏ ကုန္က်ေငြသည္ တတန္လွ်င္ ေပါင္ ၁၆ မွ ၁၇ ျဖစ္၍၊ ဘုံေဘတြင္ ေပါင္ ၁၉ မွ ၂ဝ အထိ ကုန္က်သည္။ ျမန္မာ ဆိပ္ကမ္းတြင္ သေဘၤာ ေဆာက္လုပ္ရာ၌ အခက္အခဲမ်ား ရွိသည္။ ထုိ အခက္အခဲမ်ားမွာ ပထမတြင္ ရန္ကုန္၌ ကြၧမ္းက်င္စြာ ႀကီးၾကပ္မည့္သူ လုိျခင္း ျဖစ္သည္။ ဒုတိယတြင္ ျမန္မာ့ ကမ္းေျခသုိ႔ ေရာက္လာေသာ ကုန္သည္မ်ားႏွင့္ သေဘၤာမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ ဆုိက္ကပ္ခြင့္ ေပးသည္ဟု ျမန္မာဘုရင္က အမိန္႔ ထုတ္ျပန္ ထားသည္ဟု ဆုိေသာ္လည္း၊ ရန္ကုန္ရွိ ျမန္မာ မင္းမႈထမ္းတုိ႔က ေကာက္ခံ စည္းၾကပ္ေသာ အခြန္ေငြသည္ မ်ားျပားျခင္း ျဖစ္ေလသည္။
ရန္ကုန္ ဆိပ္ကမ္းတြင္ သေဘၤာ ေက်ာက္ခ် ၿပီးသည္ႏွင့္ တၿပိဳင္နက္ သေဘၤာ၌ ပါေသာ သေဘၤာသားဦးေရ၊ ပစ္ခတ္ ကာကြယ္ရန္ ယူေဆာင္လာသည့္ လက္နက္မ်ား၊ ကုန္ထုပ္မ်ား မည္မွ် ပါေၾကာင္း အစီရင္ ခံရသည္။ သေဘၤာပါ ပစၥည္းမ်ားကို စစ္ေဆးၿပီးေသာ အခါ၌ အားလုံးကို ကုန္ေလွာင္႐ုံ အတြင္းသို႔ ပို႔ေဆာင္ရသည္။ ထုိကိစၥမ်ား ၿပီးစီးေသာ အခါ ဝတၲရား အရ ၿမိဳ႕ဝန္ ျဖစ္သူက သေဘၤာေပၚသို႔ တက္ေရာက္ စစ္ေဆးသည္။ ၿမိဳ႕ဝန္ ြ႔ြကေရာက္ ၾကည့္႐ႈ ၿပီးသည့္ေနာက္ ေပးဆပ္ေနၾက လက္ေဆာင္ ပစၥည္းမ်ား ျဖစ္သည့္ ေြ႔ြကပန္းကန္မ်ား၊ သၾကားႏွင့္ လဘက္ေျခာက္ ေသတၲာမ်ားကုိ ေပးအပ္ရသည္။ ထုိေနာက္မွ ေရာင္းဝယ္ေရးကို စတင္ ေလေတာ့သည္။
ကုန္မ်ားကုိ ေရာင္းဝယ္ျခင္း မျပဳေသးမီ စစ္ေဆး ၾကည့္႐ႈ၍ အခြန္ေတာ္ ေကာက္ရန္ ကုန္ထုတ္မ်ားကို ဖြင့္လွစ္၍ ျပရသည္။ ဘုရင္မင္းျမတ္ အတြက္ ၁ဝ ရာခုိင္ႏႈန္း ေကာက္ခံ၍ စာေရးမ်ား၊ ကုန္႐ုံေစာင့္မ်ား ႏွင့္ တံဆိပ္ေတာ္ ခပ္ႏွိပ္သူတုိ႔က ၂ ½ ရာခုိင္ႏႈန္း အစု ခြဲယူၾကသည္။ မင္းတုန္းမင္း လက္ထက္ မတိုင္မီကေသာ္ အရာရွိ အရာခံမ်ားအား လစာ မွန္မွန္ေပးေသာ စနစ္ မရွိခဲ့သျဖင့္ ျမန္မာ ဆိပ္ကမ္း အရာရွိ အခ်ဳိ႕တို႔သည္ ပစၥည္း အမ်ဳိးမ်ဳိးကို တံစိုး လက္ေဆာင္ အျဖစ္ျဖင့္ ယူလို ၾကသည္မွာ သဘာဝပင္ ျဖစ္ေလသည္။
တဦး၏ ထံုးတမ္း စဥ္လာမ်ားကို တဦးက နားလည္မႈ နည္းပါးေသာေၾကာင့္ ေပၚေပါက္ခဲ့ေသာ အထင္လြဲမႈမ်ားမွ အပ၊ ႏိုင္ငံျခား ကုန္သည္မ်ား အဖို႔ ေက်နပ္ေလာက္ဖြယ္ ရွိေလသည္။ မၾကာခဏ အခက္အခဲ ေပၚေပါက္တတ္ျခင္းမွာ အေတြ႔အၾကဳံ နဲေသာ မာလိန္မွဴးႏွင့္ ကုန္သည္တို႔သည္ သေဘၤာဆိပ္ လူလိမ္ လူေကာက္တို႔ႏွင့္ ဆက္သြယ္၍ မိမိတို႔ ကုန္ကို ေရာင္းခ်ရာ၌ ျဖစ္ေလသည္။ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လံုးဝ အားကိုး အားထား ျပဳေနရေသာ ဆန္သည္ ကုန္းေဘာင္ေခတ္တြင္ လြန္စြာ ေဈးေပါသည့္ ကုန္ျဖစ္ေလသည္။ ယခုေခတ္တြင္ ဆန္ေဈးသည္ တတန္လွ်င္ က်ပ္ ၆ဝဝ ရွိ၍ ထုိေခတ္ အခါကေသာ္ တတန္လွ်င္ ၁၄ က်ပ္သာ ရွိေလသည္။ သို႔ရာတြင္ ထုိေခတ္ကေသာ္ ဆန္ကုိ ျပည္တြင္းသုံး အျဖစ္ျဖင့္သာ အဓိက စုိက္ပ်ဳိးေစ၍ ႏုိင္ငံျခားသုိ႔ တင္ပုိ႔ရန္ တားျမစ္ ထားေလသည္။ ကြၧန္းသစ္ အျပင္ ရန္ကုန္မွ တင္ပုိ႔ေသာ ကုန္းေဘာင္ေခတ္ထြက္ ကုန္မ်ားသည္ ေရနံေခ်ာင္းမွ ထြက္ေသာ ေရနံေခ်း ျဖစ္၍ တတန္လွ်င္ ၃ဝ က်ပ္ခန္႔ ေပးရသည္။ ရွားေစးကုိ တႏွစ္လွ်င္ ပိႆာ ၄ဝဝ,ဝဝဝ မက တင္ပုိ႔ ရေလသည္။ ထုိေနာက္ ဖာလာေစ့ကုိလည္း တင္ပုိ႔ ေရာင္းခ်၍ တခါတရံ ဆင္စြယ္ႏွင့္ ေငြသားမ်ားကုိ ခုိးထုတ္ေလ့ ရွိသည္။ ငမန္းေတာင္၊ ငွက္သုိ႔က္၊ ခ်ိပ္၊ ထန္းလ်က္၊ ခဲ၊ သံျဖဴ၊ ပယင္း၊ မဲနယ္၊ ပုရပိုက္၊ စကၠဴနက္ႏွင့္ ထီးမ်ားကုိလည္း ေရာင္းခ်ေလသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံထြက္ အဖိုးတန္ ေက်ာက္မ်က္ ရတနာမ်ားကို ႏုိင္ငံျခားသား ကုန္သည္မ်ားက အထူးသျဖင့္ တပ္မက္ ၾကေလသည္။ ပတၲျမားႏွင့္ ေက်ာက္စိမ္းကို လြန္စြာ လုိလားၾက ေသာ္လည္း ဘုရင္က ကူးသန္း ေရာင္းဝယ္ျခင္း မျပဳရဟု တားျမစ္ထားသည္။ ႏုိင္ငံျခားသား ကုန္သည္မ်ား အထူးသျဖင့္ အဂၤလိပ္ လူမ်ဳိးမ်ား လုိလားေသာ အျခား ထြက္ကုန္သည္ ဝါဂြမ္း ျဖစ္ေလသည္။ ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံရွိ လန္ကက္ရွားယား ေဒသတြင္ ထူေထာင္ ဖြင့္လွစ္ထားေသာ ခ်ည္စက္႐ုံႀကီးမ်ား ကလည္း ျမန္မာ့ ဝါဂြမ္းကုိ လြန္စြာ လုိလားၾကသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ အလယ္ပုိင္းတြင္သာ ဝါဂြမ္းထြက္၍ တ႐ုတ္တုိ႔က ထြက္သမွ်ေသာ ဝါဂြမ္းကို ဝယ္ယူ ၾကေလသည္။ အျပန္အလွန္ အားျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံက ပုိး႐ုိင္း၊ ပုိးထည္၊ ကတၲီပါ၊ ေ႐ႊျခည္ထုိး အထည္မ်ား၊ ေ႐ႊျခည္၊ ေ႐ႊဆုိင္း၊ ေကာ္ေဇာ၊ ေဆး၊ ေၾကးနီ၊ ေရာင္စုံစကၠဴ၊ သစ္သီးေျခာက္၊ လက္ဖက္ရည္အုိး၊ သံထည္ႏွင့္ ကစားစရာ အ႐ုပ္မ်ားကုိ တ႐ုတ္တုိ႔ထံမွ ဝယ္ယူ ၾကေလသည္။
ေဒါက္တာေက်ာ္သက္
ျမန္မာ့ သတင္းဆက္သြယ္ေရး နည္းပညာအဖြဲ႕
နည္းပညာႏွင့္ ျမန္မာ့ ကြန္ရက္ ေမာ္ကြန္းတိုက္
စာေပ၊ သတင္းနည္းပညာႏွင့္ လြတ္လပ္ၿငိမ္းခ်မ္းေသာ ႏိုင္ငံေတာ္
သီေပါမင္း နန္းတက္စ အေျခအေန။
ကုန္းေဘာင္ ထီးနန္းကို ဆက္ခံေသာ သီေပါမင္းသည္ နန္းစည္းစိမ္ ခုိင္ၿမဲေရး အတြက္ အစဥ္အလာ အတုိင္း ျပဳလုပ္ရာတြင္ ထီးနန္းကို လုပ္ၾကံမည္ဟု သကၤာမကင္းသူ မွန္သမွ်တုိ႔ကုိ သတ္ျဖတ္ သုတ္သင္ရေလသည္။ ၾသဇာ အာဏာ ရွိသူတို႔၏ ၫြတ္ကြင္း ေထာင္ေခ်ာက္မွ လြတ္သူ အခ်ဳိ႕ တုိ႔သည္လည္း ၿဗိတိသွ်တုိ႔ထံ ေျပးလႊား ခုိဝင္ၾကသည္။ ၿဗိတိသွ် စည္းမ်ဥ္း ဥပေဒ အရ အုပ္ခ်ဳပ္ပုံ စနစ္ကဲ့သုိ႔ ျမန္မာ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စနစ္ ျဖစ္ေပၚ လာလိမ့္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့ေသာ ၿဗိတိသွ် ကုိယ္စားလွယ္ ေရွာသည္၊ အဆုိပါ သတ္ျဖတ္မႈ အျခင္းအရာတုိ႔ကုိ ျမင္ေသာ အခါ သက္ဦးဆံပုိင္ ဘုရင္စနစ္ လုိလား စြဲလမ္းၾကေသာ ျမန္မာတုိ႔၏ စိတ္ဓာတ္ကို အတြက္မွားခဲ့ေၾကာင္း သိနားလည္ လာေလသည္။ သီေပါ မင္းသား ဘုရင္ အျဖစ္သုိ႔ ေရာက္၍ ေနျပည္ေတာ္ကို သိမ္းလုိက္ ၿပီးသည္ႏွင့္ တၿပိဳင္နက္ သီေပါမင္းႏွင့္ အေပါင္းအပါ တစုတုိ႔သည္ ထားခဲ့ေသာ ကတိသစၥာကို ထိန္းသိမ္းရန္
မလုိေတာ့ဘဲ အရာရွိ အရာခံ မွဴးမတ္မ်ားကုိ ဘုရင့္ သစၥာေတာ္ခံ လုံးဝ ျဖစ္ေစေရး အတြက္ သစၥာေရ တုိက္ရန္သာ အားသစ္ ေနၾကသည္။ ေရွာ မူကား မေက်မနပ္ ျဖစ္၍ ျမန္မာ ထီးနန္းကို ေဒါမာန္ပြားကာ၊ မင္းညီမင္းသား ေဆြေတာ္ မ်ဳိးေတာ္တုိ႔အား သတ္ျဖတ္ျခင္းကို အေၾကာင္းျပ၍ ထုိသတ္ျဖတ္မႈမ်ားကို မရပ္စဲလွ်င္ ေနျပည္ေတာ္မွ သူ ထြက္ခြာ သြားမည္ဟု ၿခိမ္းေျခာက္ေတာ့သည္။ ႏုိင္ငံျခားသား ကုန္သည္စုကလည္း ေရွာႏွင့္ တသံတည္း ထြက္ၾကေလသည္။ အိႏၵိယ ႏုိင္ငံရွိ ဘုရင္ခံခ်ဳပ္ လတ္မင္းႀကီး လစ္တန္သည္ ဤျပႆနာကို ေျဖရွင္းဖို႔ လုိသည္ဟု အဂၤလန္သို႔ အေၾကာင္းၾကား တုိက္တြန္း၍ ျမန္မာ နယ္စပ္သုိ႔ စစ္တပ္မ်ား ပို႔ေစေလသည္။
သီေပါမင္းႏွင့္ မွဴးႀကီး မတ္ႀကီးတုိ႔သည္ အဂၤလိပ္တုိ႔ ေက်နပ္ေအာင္ လက္ေဆာင္ ပဏၰာမ်ားျဖင့္ ကာလကတၲားသုိ႔ ခ်စ္ၾကည္ေရး မစ္ရွင္ အဖြဲ႕ တခု ေစလႊတ္ကာ အဂၤလိပ္ ျမန္မာ ခ်စ္ၾကည္ေရး တည္ၿမဲမႈကို ထိန္းသိမ္းထားရန္ ပန္ၾကားေလသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ၌ ရွိၾကေသာ ၿဗိတိသွ် အာဏာပုိင္မ်ားကမူကား မိမိတုိ႔ အလုိက် အတုိင္း ျမန္မာတုိ႔က မလိုက္ေလ်ာလွ်င္ မစ္ရွင္ အဖြဲ႕ကို သရက္ၿမိဳ႕ထက္ ေက်ာ္လြန္၍ သြားခြင့္ မေပးဟု လည္းေကာင္း၊ မဟာဝန္ရွင္ေတာ္ မင္းႀကီးႏွင့္လည္း ဆက္သြယ္ခြင့္ မေပးဟု လည္းေကာင္း၊ ျငင္းဆုိၾကသည္။ ထုိ ၿဗိတိသွ်တုိ႔၏ အဆုိမွာ မစ္ရွင္ အဖြဲ႕သည္ သာမန္ ခ်စ္ၾကည္ေရး ျပဳလုပ္ရန္သာ ျဖစ္၍ အက်ဳိးထူးလွမည္ မဟုတ္သည့္ အျပင္ မစ္ရွင္ အဖြဲ႕၌လည္း အမႈတုိ႔ကုိ ေဆာင္႐ြက္ႏုိင္ေသာ အာဏာမရွိ ဟူ၍ ျဖစ္ေလသည္။ ဤတြင္ မႏၩေလး နန္းေတာ္သည္ မစ္ရွင္ အဖြဲ႕ေခါင္းေဆာင္ သံအမတ္မ်ားအား "ေျပာေရး ဆုိခြင့္ အာဏာမ်ားကို သာမက ေခတၲ စာခ်ဳပ္ ျဖစ္ေစ၊ ရာသက္ပန္ စာခ်ဳပ္ ျဖစ္ေစ၊ ခ်ဳပ္ဆုိႏုိင္ခြင့္ ရွိေသာ အာဏာကို လည္းေကာင္း၊ ယခု မ်က္ေမွာက္ ျဖစ္ပ်က္ေနေသာ ႏွစ္ႏုိင္ငံ ျပႆနာ အေရးအခင္းတို႔ကုိ ေျဖရွင္းေရး အတြက္ ေျပာဆုိႏုိင္ေသာ၊ စီစဥ္ႏုိင္ေသာ၊ တုိင္ပင္ႏုိင္ေသာ အာဏာကို လည္းေကာင္း၊ အနာဂတ္၌ ႏွစ္ႏုိင္ငံ အေရးအခင္း ႐ႈပ္ေထြးမည့္ ကိစၥႀကီးငယ္ မွန္သမွ်ကို ေျပလည္စြာ ေဆာင္႐ြက္ႏုိင္ေသာ အာဏာကို လည္းေကာင္း" လႊဲအပ္ လုိက္ေလသည္။ ရာသက္ပန္ ခ်စ္ၾကည္ေရး မဟာမိတ္ စာခ်ဳပ္တြင္ တိုင္းျပည္ အသီးသီး၏ အခ်ဳပ္အခ်ာ အာဏာပိုင္မႈကို ေလးစားျခင္း၊ ႏိုင္ငံျခားသား ရာဇဝတ္သားကို ဆိုင္ရာ အာဏာပိုင္သို႔ ေပးအပ္ရျခင္း၊ ကုန္သည္မ်ား အခြန္ ေပးေဆာင္ရန္ မလိုဘဲ အခမဲ့ ဝင္ေရာက္ ကုန္ကူးသန္းခြင့္ ေပးျခင္း စသည္တို႔ ပါဝင္ေလသည္။
စင္စစ္မွာ ၿဗိတိသွ်တို႔ကလည္း မႏၲေလး နန္ေတာ္ကဲ့သို႔ပင္ မႏၩေလး နန္ေတာ္ အေပၚ၌ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လိုလားေၾကာင္း ျပေစသည္ သေဘာ ျဖစ္ေလသည္။ ၿဗိတိသွ်တို႔ ဘက္ကမူ အထက္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ႏွိမ္နင္းလိုလွ်င္ ေအာက္ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ၿဗိတိသွ် စစ္တပ္ အျပင္ ေနာက္ထပ္ စစ္သည္ ၅,ဝဝဝ လိုေၾကာင္း စစ္ဘက္ အၾကံေပး အရာရွိက အစီရင္ခံ ထားေလသည္။ ထိုအခါကေသာ္ ၿဗိတိသွ်တုိ႔သည္ အာဖဂန္နီ စတန္ႏွင့္ အာဖရိက ေတာင္ပိုင္းတြင္ နယ္ခ်ဲ႕ စစ္ပြဲ ဆင္ႏႊဲ ေနရသည့္ အတြက္ ျမန္မာတို႔ကို တိုက္ခိုက္ခဲ့လွ်င္ ဝန္ထုပ္ တခု တိုးလာမည္ ျဖစ္ေလသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာတို႔အား ႏွိမ္နင္းရန္ အေရးကို ေခတၲ ေ႐ႊ႕ဆိုင္း ထားၾကရေလသည္။
ထိုအခ်ိန္တြင္ သီေပါမင္းသည္ ခမည္းေတာ္ မင္းတုန္းမင္း အေျမႇာ္အျမင္ ႀကီးစြာ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့ သျဖင့္ ရအပ္ေသာ အက်ဳိး ေက်းဇူးတို႔ကို ခံစားလ်က္ ေနရသည္။ နန္းတက္စ ႏွစ္မ်ားတြင္ ျမန္မာဘုရင္ အုပ္စိုးေသာ အထက္ တခြင္၌ ကူးသန္း ေရာင္းဝယ္ေရးသည္ တိုိးတက္ ဖြံ႔ၿဖိဳး ခဲ့ေလသည္။
အဂၤလိပ္တို႔ ဆက္ဆံမႈ တင္းမာလာျခင္း။
တင္းမာခ်င္ေသာ ဆႏၵရွိသည့္ ၿဗိတိသွ် တို႔သည္ ၁၈၇၆ ခုႏွစ္၌ မႏၩေလး ကိုယ္စားလွယ္ ေရွာ ကြယ္လြန္ေသာ အခါ ပိုမို၍ ခက္ထန္လာသည္။ ေရွာ၏ ေနရာတြင္ ကိုယ္စားလွယ္သစ္ ခန္႔အပ္ျခင္း မျပဳေတာ့ေခ်။ မႏၩေလးရွိ ၿဗိတိသွ် ကိုယ္စားလွယ္ကို ျမန္မာတို႔က လုပ္ၾကံ သတ္ျဖတ္ရန္ ၾကံစည္ၾကသည္ ဟူေသာ သတင္းကို ၿဗိတိသွ်ပိုင္ ေအာက္ျမန္မာ ႏိုင္ငံ၌ ပ်ံ႕ႏွံ႔ေအာင္ လႊင့္ၾကေလသည္။ စင္စစ္မွာ ျမန္မာတို႔သည္ မိမိ လည္ပင္းကို မိမိ ႀကိဳးတပ္သည့္ အမွားမ်ဳိးကို က်ဴးလြန္ရန္ အိမ္မက္မွ်ပင္ မက္ရဲၾကမည္ မဟုတ္ေခ်။ ထိုအခ်ိန္၌ မႏၩေလးသို႔ ၿဗိတိသွ် ကုန္သည္မ်ား ေရာက္လာၾကေသာ အခါ ျမန္မာမင္း ကိုယ္တိုင္ပင္ ၾကည္ျဖဴ ေလးစားစြာ လက္ခံၾကသည္ကို ေထာက္ထားျခင္း အားျဖင့္ သိႏိုင္သည္။ သို႔ရာတြင္ ၿဗိတိသွ်တို႔သည္ ျမန္မာတို႔ႏွင့္ ဆက္ဆံရန္ မျဖစ္ေတာ့ ဟူေသာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ရန္ စိတ္ပိုင္းျဖတ္ၿပီး ျဖစ္သျဖင့္ မႏၩေလးရွိ ၿဗိတိသွ် ကိုယ္စားလွယ္ သံ႐ုံး အရာရွိ အားလံုးကို ေ႐ႊ႕ေျပာင္းရန္ အမိန္႔ ထုတ္လိုက္ေလသည္။ ေအာက္တိုဘာလ ၇ ရက္ေန႔တြင္ သံ႐ုံး အရာရွိ အားလံုးတို႔သည္ မႏၩေလးမွ ထြက္ခြာ ၾကေလသည္။ ထိုအခါမွ စ၍ ၿဗိတိသွ် ျမန္မာ ႏွစ္ဦး ႏွစ္ဖက္ ေျပလည္စြာ ဆက္ဆံေရး အတြက္ စည္းကမ္း နည္းလမ္း အတိုင္း ေဆာင္႐ြက္ရန္မွာ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ေခ်။
ဥေရာပသို႔ မစ္ရွင္ အဖြဲ႕ေစလႊတ္ျခင္း။
ျမန္မာတို႔ႏွင့္ တင္းမာစြာ ဆက္ဆံမည္ ဟူေသာ ၿဗိတိသွ်တို႔၏ ရည္႐ြယ္ခ်က္သည္ ဥေရာပ သတင္းစာမ်ား၌ လည္းေကာင္း၊ ဥေရာပ ကုန္သည္တို႔၏ မေက်မနပ္ သံမ်ား၌ လည္းေကာင္း၊ သိသာ ထင္ရွား ေနေပၿပီ။ ထိုေၾကာင့္ ျမန္မာမင္းသည္ အခက္အခဲ ၾကံဳေတြ႕ ေနရေလေတာ့သည္။ အခြန္ေတာ္မ်ားမွာလည္း ေလ်ာ့ပါး၍သာ လာရာ မႏၩေလး အစိုးရသည္ အစြန္အဖ်ား ေဒသမ်ားကို ႏိုင္ႏိုင္နင္းနင္း မအုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္ဘဲ တေန႔တျခား လက္လႊတ္ ထားရဘိ သကဲ့သို႔ ရွိလာေလသည္။ ထို႔ျပင္ မႏၩေလး အစိုးရသည္ ၿဗိတိသွ်တို႔၏ ၿခိမ္းေျခာက္မႈ မ်ားျပားလာျခင္းကို အာ႐ုံ စိုက္ေနရ သျဖင့္ မိမိ၏ ျပည္တြင္းေရး ကိစၥမ်ားကို အာ႐ုံ စူးစိုက္ျခင္း မျပဳႏိုင္ ရွိခဲ့ရာ တိုင္းျပည္တြင္ မၿငိမ္မသက္ ျဖစ္၍ လာသည္။ ထိုသို႔ ျပည္တြင္းေရး မၿငိမ္မသက္ ျဖစ္ေနျခင္းသည္ ၿဗိတိသွ်တို႔၏ ေျခလွမ္းကို ေရွ႕သို႔ တလွမ္း တိုးေစရန္ ဖန္တီးေပး သကဲ့သို႔ ျဖစ္ေလသည္။
အေျခအေန တေန႔တျခား ဆိုးဝါးလာသည့္ အတြက္ မႏၩေလး နန္းေတာ္သည္ အကာအကြယ္ အလို႔ငွါ ကမာၻ႔ ႏိုင္ငံႀကီးမ်ား၏ အသိအမွတ္ ျပဳျခင္းကို ရယူရန္ ႀကိဳးစား လာၾက ရေလသည္။ ၁၈၈၃ ခုႏွစ္တြင္ ဥေရာပတိုက္သို႔ တႀကိမ္ ထပ္မံ၍ ခ်စ္ၾကည္ေရး မစ္ရွင္ အဖြဲ႕ ေစလႊတ္ျပန္သည္။
ျပင္သစ္ ျမန္မာ ဆက္ဆံေရး။
သီေပါမင္းက မစ္ရွင္ အဖြဲ႕ ေစလႊတ္ေသာ ကာလသည္ အေမရိကန္ႏွင့္ ဥေရာပ ႏုိင္ငံႀကီးမ်ားမွ တပါး က်န္ရွိေသာ ႏုိင္ငံ မွန္သမွ်ကုိ ဥေရာပ တုိက္သားတုိ႔၏ နယ္ခ်ဲ႕ စားက်က္ ေဒသ ဟူ၍ ယုံၾကည္ ယူဆေနေသာ ဥေရာပသားတုိ႔၏ နယ္ခ်ဲ႕ ဝါဒ ထြန္းကားေနေသာ ကာလႏွင့္ တုိက္ဆုိင္ ေနေလသည္။ အထူးသျဖင့္ ျပင္သစ္တုိ႔သည္ ႏုိင္ငံ ခ်ဲ႕ထြင္ရန္ လြန္စြာ စိတ္ထက္သန္လ်က္ ရွိၾကသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ ဆုိေသာ္ ဥေရာပတြင္ တတိယေျမာက္ နပုိလီယံ၏ ေဆာင္႐ြက္ခ်က္မ်ားသည္ ေအာင္ျမင္မႈ မရွိခဲ့သည့္ အတြက္ အာရွဘက္သုိ႔ လွည့္၍ အာရွ ႏုိင္ငံမ်ားကို သိမ္းပုိက္ နယ္ခ်ဲ႕ျခင္းျဖင့္ ျပင္သစ္တုိ႔၏ အသေရကုိ ျပန္လည္ ဆယ္တင္ ႏုိင္လိမ့္မည္ဟု ယူဆေကာင္း ယူဆေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ေပလိမ့္မည္။ ထုိအခါကေသာ္ ျပင္သစ္ ႏုိင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး ဂ်ဴလေဖရီ၏ နယ္ခ်ဲ႕ လမ္းစဥ္ အရ ျပင္သစ္တုိ႔သည္ အင္ဒုိခ်ဳိင္းနား အေရးတြင္ စြက္ဖက္ခဲ့ၿပီး ျဖစ္ေလရာ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ စြက္ဖက္ႏုိင္ခြင့္ ရလာလွ်င္ လက္လႊြတ္ခံမည္ မဟုတ္သည္မွာ သဘာဝ က်လွသည္။
ျပင္သစ္ႏွင့္ ျမန္မာ ဆက္ဆံမႈ လြန္စြာ ရင္းႏွီးလာလွ်င္ အေရးအခင္းမ်ား ပုိမုိ ႐ႈပ္ေထြး လာမည္ကုိ ၿဗိတိသွ်တုိ႔က ေကာင္းစြာ သိျမင္ၿပီး ျဖစ္ေလသည္။ ထုိ႕ေၾကာင့္ မူလ ကထဲက အထက္ေအာက္ ျမန္မာႏုိင္ငံႏွင့္ ပတ္သက္၍ ၿဗိတိသွ်တုိ႔တြင္ အထူး အခြင့္အေရးမ်ား ရွိေၾကာင္းကို ဥေရာပ ႏုိင္ငံႀကီးမ်ားအား သတိ ေပးထားခဲ့သည္။ သေဘာမွာ ၿဗိတိသွ်တုိ႔သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံကို လက္ဝါးႀကီး အုပ္ရန္ ဆုံးျဖတ္ၿပီး ျဖစ္ေလသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံသည္လည္း ၿဗိတိသွ် အင္ပါယာတြင္းသို႔ က်ေရာက္ရန္ နီးကပ္လ်က္ ရွိေနေပၿပီ။ ျပင္သစ္တုိ႔သည္ ၿဗိတိသွ်တုိ႔ကုိ အတိအလင္း ဆန္႔က်င္ျခင္း မျပဳႏုိင္ေခ်။ ေဖရီသည္ ျမန္မာ မစ္ရွင္ အဖြဲ႕၏ လုိလားခ်က္ႏွင့္ မည္ေ႐ြ႕ မည္မွ်အထိ ျပင္သစ္က ဝင္ေရာက္ စြက္ဖက္ႏုိင္သည္ ဟူေသာ အခ်က္တို႔ကုိ လွ်ဳိ႕ဝွက္ ထားေလသည္။ ၿဗိတိသွ်တုိ႔က အဖန္တလဲလဲ အတင္းအၾကပ္ ေမးျမန္းသည့္ အခါက်မွ ေဖရီသည္ ျမန္မာတုိ႔က ျပင္သစ္ႏွင့္ စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆုိရန္ လုိလားေၾကာင္းကို ဖြင့္ဟ ဝန္ခံျခင္း ျပဳေလသည္။ ၁၈၈၅ ခုႏွစ္ဦး၌ ေဖရီသည္ ၿဗိတိသွ် သံအမတ္အား ျပင္သစ္ ျမန္မာ စာခ်ဳပ္ အကယ္ပင္ ခ်ဳပ္ဆုိၿပီးခဲ့ေၾကာင္း၊ စာခ်ဳပ္သည္ ကူးသန္း ေရာင္းဝယ္ေရး စာခ်ဳပ္ သက္သက္မွ်သာ ျဖစ္၍ ႏုိင္ငံေရး၊ စစ္ေရး၊ လုံးဝ မပါေၾကာင္း ေျပာဆုိသည္။ သုိ႔ရာတြင္ ထုိစာခ်ဳပ္ႏွင့္ အတူ ျမန္မာတုိ႔ထံသုိ႔ လွ်ဳိ႕ဝွက္ သဝဏ္လႊာ တေစာင္ ပါးလုိက္သည္။ ထုိစာ၌ အကယ္၍ အင္ဒုိခ်ဳိင္းနားရွိ ျပင္သစ္ စစ္အရာရွိမ်ားကို ျဖစ္ႏုိင္မည္ဟု ယူဆလွ်င္ ျမန္မာတုိ႔ထံသုိ႔ တုံကင္းနယ္ မွတဆင့္ လက္နက္ ခဲယမ္း မီးေက်ာက္မ်ား သြင္း၍ ေပးမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ပါေလသည္။
ျမန္မာ ထီးနန္းသည္ ျပင္သစ္တုိ႔၏ မေရာရာလွေသာ ကတိ စကားကို အားကိုး အားထားႀကီး ျပဳမိေလသည္။ ျပင္သစ္တုိ႔သည္ ထုိအခ်ိန္က ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္းသုိ႔ ခဲယမ္းမီးေက်ာက္ သြင္းေပးရန္ အကယ္ပင္ ရည္႐ြယ္ေကာင္း ရည္႐ြယ္ ခဲ့လိမ့္မည္။ သုိ႔ရာတြင္ တႀကိမ္တခါမွ် မသြင္းျဖစ္ခဲ့ေခ်။ ျပင္သစ္ ျမန္မာ စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆုိၿပီးသည္ႏွင့္ တၿပိဳင္နက္ ျပင္သစ္တုိ႔၏ ကူညီမႈသည္ အားကိုးေလာက္ဖြယ္ မရွိေၾကာင္း သိရေတာ့သည္။ ျပင္သစ္တုိ႔ လက္နက္ အားကိုးျဖင့္ နယ္ခ်ဲ႕မႈသည္ ျပင္သစ္ႏုိင္ငံ ဘ႑ာေရး အရ စရိတ္ ႀကီးလြန္း၍ ႏုိင္ငံေရး အရလည္း မတတ္ႏုိင္ေသာေၾကာင့္ ျပင္သစ္တြင္ မတ္လ၌ ေဖရီသည္ ရာထူးမွ ေလွ်ာက် ေလေတာ့သည္။ ထုိအခ်ိန္၌ပင္ ၿဗိတိသွ်ပုိင္ ဘုံေဘ ဘားမား ကုမၸဏီကုိ ျမန္မာ အစုိးရက သစ္ခုိး ထုတ္သည္ဟု စြပ္စြဲ၍ ၁၈၈၅ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လဆန္း၌ ကုမၸဏီကုိ သစ္ဖုိး စတာလင္ေပါင္ ၁၄၆,၆၆၆ ႏွင့္ ျမန္မာ သစ္ေတာ အရာရွိမ်ားအား ေလ်ာ္ေၾကးေငြ စတင္လင္ေပါင္ ၃၃,ဝဝဝ ေပးဆပ္ရမည္ဟု ဒဏ္တပ္လုိက္သည္။ ၿဗိတိသွ်တုိ႔သည္ ေဖရီႏွင့္ ျမန္မာတုိ႔၏ လွ်ဳိ႕ဝွက္ အစီအစဥ္ကုိ သိၿပီး ခဲ့ေပၿပီ။ မႏၩေလးရွိ ျပင္သစ္ ေကာင္စစ္ဝန္ ဟတ္စ္၏ ဇနီး အဂၤလိပ္ ကျပား ျဖစ္သူသည္ လွ်ဳိ႕ဝွက္စာ၏ မိတၴဴကုိ ခုိးကာ ၿဗိတိသွ် အာဏာပုိင္သုိ႔ ေပးအပ္ လုိက္ေလသည္။ ဤ မိတၴဴစာကုိ လက္တြင္း ရလွ်င္ပင္ ၿဗိတိသွ် ႏုိင္ငံျခားေရး႐ုံးသည္ ျပင္သစ္တုိ႔ကုိ အဖန္တလဲလဲ ၿခိမ္းေျခာက္ ေလေတာ့သည္။ ျပင္သစ္တုိ႔သည္ အခုိက္အတန္႔ အားျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ဆက္လက္ ေနၾကေသာ္လည္း ၾကာရွည္ ခံႏုိင္ရည္ မရွိေသာေၾကာင့္ ျမန္မာတုိ႔က ျပင္သစ္ အကူအညီကုိ လြန္စြာ လုိလားေနသည့္ အခ်ိန္၌ပင္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွ ထြက္ခြာ သြားရ ေလေတာ့သည္။
အဂၤလိပ္တုိ႔က ျမန္မာတုိ႔အား ႏုိင့္ထက္ စီးနင္း ျပဳလာျခင္း။
ၿဗိတိသွ်တုိ႔သည္ အထက္ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ သိမ္းပုိက္ရန္ ႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာကပင္ ျပင္ဆင္ ခဲ့ၾကသည္။ ကလကတၲားရွိ ၿဗိတိသွ် စစ္ဌာနသည္လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံကို သိမ္းပိုက္ရန္ အဆင့္သင့္ စီမံၿပီး ျဖစ္ေလသည္။ ယခုအခါတြင္ ၿဗိတိသွ် အစုိးရသည္ ျမန္မာတုိ႔ အတြက္ အက်ဳိး ပ်က္စီးဖြယ္ ျဖစ္မည့္ ေတာင္းဆုိခ်က္မ်ား တင္ျပရန္ အခ်ိန္ က်လာၿပီ ျဖစ္ေလသည္။ ထုိ ေတာင္းဆုိခ်က္မ်ားကို မႏၩေလးက လက္ခံပါကလည္း အထက္ ျမန္မာႏုိင္ငံ အလုံးသည္ ၿဗိတိသွ် လက္ေအာက္ခံ အျဖစ္ က်ေရာက္ေတာ့မည္ ျဖစ္သည္။ လက္မခံလွ်င္လည္း ၿဗိတိသွ်တုိ႔၏ အလ်င္အျမန္ တုိက္ခုိက္ သိမ္းပုိက္ျခင္းကုိ ခံရေတာ့မည္ ျဖစ္ေလသည္။ ၁၈၈၅ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၂၈ ရက္ေန႔တြင္ သစ္ကုမၸဏီသို႔ ေလ်ာ္ေၾကး ေတာင္းထားေသာ အမိန္႔ျပန္တမ္းကုိ ျမန္မာ နန္းေတာ္က ႐ုပ္သိမ္း၍ ဘုရင္ခံခ်ဳပ္ ခန္႔အပ္လုိက္ေသာ ခုံသမာဓိ အရာရွိကုိ လက္ခံၿပီးလွ်င္ ၎၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကုိ ႀကိဳတင္၍ နာယူပါမည့္ အေၾကာင္း ေတာင္းဆုိ လုိက္သည္။
ၿဗိတိသွ် ကုန္သည္ႀကီးတုိ႔၏ ရည္႐ြယ္ရင္းကို လန္ဒန္ ကုန္သည္ႀကီးမ်ား အသင္း၏ အစီရင္ခံစာတြင္ ပြင့္လင္းစြာ ေတြ႕ႏုိင္ေလသည္။ ထုိ အစီရင္ခံစာတြင္ အထက္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွ အခြန္ေတာ္သည္ တႏွလွ်င္ စတာလင္ေပါင္ တသန္းမွ် ပုိလွ်ံ ေနေၾကာင္း ပါဝင္ေလသည္။ ဂလက္စဂုိ ကုန္သည္ႀကီးမ်ား အသင္းကမူ ျမန္မာႏုိင္ငံ၌ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံႏွင့္ ကုန္သြယ္ရာ အေနာက္ေတာင္ ေဈးကြက္ကုိ ဖြင့္လွစ္ရန္ အာသီသ ျပင္းျပလ်က္ ရွိေလသည္။ ပဲရစ္ၿမိဳ႕တြင္ ရွိေသာ ျမန္မာ သံမွဴးသည္ ၿဗိတိသွ်တုိ႔၏ အလုိကုိ မိမိ၏ အရွင္က လုံးဝ လုိက္ေလ်ာ၍ အေရးခင္း မွန္သမွ် ေျပလည္ေရးကို လည္းေကာင္း၊ ခ်စ္ၾကည္ေရးကို လည္းေကာင္း၊ အစြမ္းကုန္ ေဆာင္႐ြက္ ပါလိမ့္မည္ဟု ၿဗိတိသွ် အစုိးရအား ေအာက္ႀကိဳ႕ ပန္ၾကားရွာသည္။ သုိ႔ရာတြင္ ၿဗိတိသွ်တုိ႔သည္ ျမန္မာသံမွဴး၏ ပန္ၾကားခ်က္ကို အသိအမွတ္ မျပဳ လစ္လ်ဴ႐ႈ၍ ေအာက္တုိဘာလ ၂၂ ရက္ေန႔တြင္ မႏၩေလး နန္းေတာ္သုိ႔ ရာဇသံစာ ပုိ႔လုိက္ေလသည္။
ရာဇသံ စာတြင္ အခ်က္ႀကီး ၅ ခ်က္ ပါဝင္သည္။ အေရးႀကီးဆုံး အခ်က္မွာ အထက္ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ေနာင္ အနာဂတ္ အဖုိ႔၌ ႏုိင္ငံျခားေရး ဆက္ဆံမႈကုိ ၿဗိတိသွ်တုိ႔ကသာ အုပ္စီး ခ်ယ္လွယ္မည့္ အေၾကာင္း ျဖစ္သည္။ ထုိအခ်ိန္ခန္႔တြင္ ျပင္သစ္သံမွဴး ဟတ္စ္သည္ မႏၩေလးမွ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းမည္ ျဖစ္ေလရာ ျပင္သစ္တုိ႔၏ အကူအညီကုိ ရႏုိင္ရန္ မႏၩေလး နန္းေတာ္၏ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္သည္လည္း ၿပိဳကြဲ ေလေတာ့သည္။
ဤ အေျခေန၌ ၿဗိတိသွ်တုိ႔၏ ေတာင္းဆုိခ်က္မ်ားကုိ ျမန္မာတုိ႔က လုိက္ေလ်ာႏုိင္သည့္ တုိင္ေအာင္ မည္မွ် ၾကာရွည္ ခံမည္ကုိ မသိႏုိင္ေတာ့ေခ်။ အမွန္မွာ ထုိထက္မက တုိး၍ ထိေရာက္သည့္ ေတာင္းဆုိခ်က္မ်ားကုိ ၿဗိတိသွ်တုိ႔က ေတာင္းဆုိႏုိင္သည္။ ျမန္မာတုိ႔သည္ ၿဗိတိသွ်တုိ႔၏ အင္အားကုိ ေတာင့္ခံႏုိင္မည္ဟု မေမွ်ာ္လင့္ႏုိင္ေသာ အေျခသုိ႔ ဆုိက္ေရာက္ ေနေလၿပီ။ ထုိေၾကာင့္ ကူးသန္း ေရာင္းဝယ္ေရးႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ၿဗိတိသွ်တို႔၏ ေတာင္းဆုိသမွ်ေသာ အခ်က္အလက္မ်ားကုိ လုိက္ေလ်ာ ေပးအပ္ရန္ အသင့္ ျပင္ဆင္ ထားၾကေလသည္။ သုိ႔ရာတြင္ ျမန္မာတုိ႔ကုိ ၿဗိတိသွ်တုိ႔က ႏုိင္ငံေရးအရ စုိးမုိးခ်ယ္လွယ္မည့္ အခ်က္ကုိကား ျမန္မာ့ ထီးနန္းက လက္မခံဘဲ ေနခဲ့ေလသည္။
ထုိသုိ႔ လက္မခံဘဲ ေနခဲ့ေသာေၾကာင့္ မုိက္မွားခဲ့ၿပီဟု ယူဆလိုလွ်င္ ယူဆႏုိင္ပါ၏။ သုိ႔ေသာ္ ယခုေခတ္ ျမန္မာမ်ားသည္ လည္းေကာင္း၊ အနာဂတ္ ေခတ္တြင္ ေပါက္ဖြားလာမည့္ ျမန္မာတုိ႔သည္ လည္းေကာင္း၊ ၿဗိတိသွ်တုိ႔၏ ႏုိင့္ထက္စီးနင္း ေတာင္းဆုိခ်က္ကို သတၲိေၾကာင္စြာ လုိက္ေလ်ာရျခင္းထက္ ျငင္းပယ္လုိက္ျခင္းက ပို၍ သင့္ေတာ္သည္ဟု သေဘာတူညီ ၾကမည္သာ ျဖစ္ေလသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ ျပည္ပ ဆက္သြယ္ေရးတြင္ ၿဗိတိသွ်တုိ႔ ႀကိဳးကိုင္ ဦးစီးမည့္ အခ်က္အား ျမန္မာ ထီးနန္းက အခ်ိန္ဆြဲ၍ စဥ္းစားေနျခင္းကုိ ၿဗိတိသွ်တုိ႔က မိမိတုိ႔၏ ရာဇသံစာကုိ ျမန္မာတုိ႔က ျငင္းပယ္သည္ဟု ေကာက္ယူေလသည္။ ထုိေၾကာင့္ ႏုိဝင္ဘာလ ၁၁ ရက္ေန႔တြင္ အိႏၵိယ ႏုိင္ငံဆုိင္ရာ ၿဗိတိသွ် အတြင္းဝန္ လတ္မင္းႀကီး ရန္ေဒါ့ ခ်ာခ်ီသည္ အသင့္ စီမံထားၿပီး ျဖစ္ေသာ ၿဗိတိသွ် ဗုိလ္မွဴးထံသို႔ အထက္ျမန္မာႏုိင္ငံကို တုိက္ခုိက္ရန္ သံႀကိဳးစာ ပို႔လုိက္သည္။ သီေပါမင္းသည္ အဂၤလိပ္တုိ႔ကုိ ခုခံရန္ ျပည္သူ လူထုကို ဆင့္ေခၚ၍ အရပ္ရပ္မွ စစ္သည္ အမႈထမ္းမ်ားကုိလည္း စု႐ုံးသည္။ သို႔ရာတြင္ ခုခံျခင္း မျပဳႏုိင္မီပင္ ၿဗိတိသွ် စစ္တပ္သည္ မႏၩေလးသုိ႔ ေရာက္လာေလေတာ့သည္။
သီေပါမင္း ပါေတာ္မူျခင္း။
သီေပါမင္းကုိ လက္နက္ခ်ရန္ ေျဖာင္းဖ်၍ ဒီဇင္ဘာလ ၃ ရက္ေန႔တြင္ သူရိယ သေဘၤာျဖင့္ တင္ေဆာင္ကာ ရတနာဂီရီသုိ႔ ေခၚေဆာင္ သြားေလသည္။ ၁၈၈၆ ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီလ ၁ ရက္ေန႔တြင္ ဘုရင္ခံခ်ဳပ္ လတ္မင္းႀကီး ဒပ္ဖရင္ အမိန္႔ျပန္တမ္း ထုတ္ျပန္သည္မွာ "ဝိတုိရိယ ဘုရင္မႀကီး၏ အမိန္႔အရ သီေပါမင္း အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ေသာ ပုိင္နက္ ေဒသ အားလုံးသည္ သီေပါမင္း လက္ေအာက္ခံ မဟုတ္ေတာ့၍ အရွင္သခင္ ဘုရင္မႀကီး၏ ပုိင္နက္တြင္ တစိတ္ တေဒသ အျဖစ္ ပါဝင္ခဲ့ၿပီ ျဖစ္သည္။ အရွင္သခင္ ဘုရင္မႀကီး၏ အလုိေတာ္ အတုိင္း ထုိေဒသမ်ားကို အိႏၵိယ ဘုရင္ခံခ်ဳပ္ႏွင့္ ဘုရင္ခံတုိ႔က အခါအားေလ်ာ္စြာ ခန္႔အပ္သြားမည့္ အရာရွိမ်ားမွ တဆင့္ စီရင္ အုပ္ခ်ဳပ္လိမ့္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေၾကညာအပ္သည္" ဟု ျဖစ္ေလသည္။ လြတ္လပ္ေသာ အထက္ ျမန္မာႏုိင္ငံသည္လည္း တစခန္း သိမ္း၍ ၿဗိတိသွ် အင္ပါယာ အတြင္းတြင္ အိႏၵိယ ျပည္နယ္မ်ား ကဲ့သုိ႔ပင္ ျပည္နယ္ တခု ျဖစ္လာရ ေလေတာ့သည္။
ကုန္းေဘာင္ေခတ္ ႏုိင္ငံျခား ကူးသန္း ေရာင္းဝယ္ေရး
ကုန္းေဘာင္ေခတ္ ႏုိင္ငံျခား ကူးသန္း ေရာင္းဝယ္ေရး ခရီး မည္မွ် ေပါက္ေရာက္ ခဲ့သည္ကုိ ဆန္းစစ္လွ်င္ ထုိေခတ္ ေရာင္းဝယ္ေရး အေျခအေနကို နားလည္ႏုိင္စရာ အေၾကာင္း ရွိေလသည္။ ၁၇၈၃ ခုႏွစ္တြင္ ရန္ကုန္သုိ႔ ေရာက္လာေသာ အဂၤလိပ္ လူမ်ဳိး တဦးက ကုန္းေဘာင္ေခတ္ ကူးသန္း ေရာင္းဝယ္ေရးသည္ က်ယ္ျပန္႔ ႐ႈပ္ေထြးျခင္း မရွိဟု မွတ္ခ်က္ ခ်ခဲ့သည္။ ဤေဒသတြင္ အရင္းေငြ အနည္းငယ္မွ်ျဖင့္ပင္ အေရာင္းအဝယ္ ျပဳပါက အျမတ္အစြန္း မ်ားမ်ားရရန္ လြယ္ကူသည္ဟု သူ ဧကန္ သိေနဟန္ တူေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ေလသည္။
ထုိေခတ္က ေျပာၾက ဆုိၾကသည္မွာ မည္သူမဆုိ အိႏၵိယရွိ ကုိ႐ုိမန္ဒယ္ ကမ္းေျခ၌ ႐ြက္သေဘၤာငယ္ တစင္းကို ဝယ္ယူႏုိင္သည့္ အေျခရွိလွ်င္ ထုိသေဘၤာ၌ ေဆး႐ြက္ အနည္းငယ္၊ ခ်ည္ထည္ႏွင့္ အိမ္သုံး သံထည္ အခ်ဳိ႕ကို နဂဘာရီကြၧန္းသို႔ တင္ေဆာင္ သြားႏုိင္သည္။ ထုိ႔ေနာက္ ထုိကုန္မ်ားကို နဂဘာရီ အုန္းသီးမ်ားႏွင့္ လဲလွယ္၍ သေဘၤာ အျပည့္တင္ကာ ပဲခူးသို႔ ယူလာႏုိင္သည္။ ထုိေနာက္ ပဲခူးေဒသ (ရန္ကုန္ကုိ ဆိုလုိသည္) တြင္ ကြၧန္းသစ္မ်ားႏွင့္ တဖန္ လဲလွယ္၍ ထုိ ကြၧန္းသစ္တုိ႔ကုိ ကုိ႐ုိမန္ဒယ္ ကမ္းေျခ၌ ျဖစ္ေစ၊ ဘဂၤလား၌ ျဖစ္ေစ ေရာင္းခ်ပါက၊ အျမတ္အစြန္း ႀကီးစြာ ရႏုိင္သည္ဟု အေျပာအဆုိ ရွိခဲ့ေလသည္။
ကြၧန္းသစ္သည္ စင္စစ္အားျဖင့္ ႏုိင္ငံျခားသား ကုန္သည္မ်ား လြန္စြာ တပ္မက္ လုိလားၾကေသာ ကုန္ပစၥည္းပင္ ျဖစ္ေလသည္။ အမ်ားအားျဖင့္ ကြၧန္းသစ္ကို ႏုိင္ငံျခားသို႔ ေရာင္းခ်ရာ၌ သေဘၤာ ေဆာက္လုပ္ရန္ အတြက္ ရည္႐ြယ္သည္ ျဖစ္ရာ ကြၧန္းသစ္မ်ားကို တဆင့္ တင္ပုိ႔ ေနျခင္းျဖင့္ စရိတ္စက ကုန္က်ျခင္းကုိ သက္သာရာ ရေစရန္ ကြၧန္းသစ္ထြက္သည့္ ေနရာ ဌာန၌ပင္ သေဘၤာမ်ား ေဆာက္လုပ္ရန္ ႀကိဳးစားၾကမည္မွာ မလြဲေပ။ ကြၧန္းသစ္ကို လုိရာသုိ႔ တင္ပုိ႕၍ သေဘၤာ ေဆာက္လုပ္သည့္ စရိတ္ႏွင့္ ျမန္မာ့ ပင္လယ္ ကမ္းေျခ၌ပင္ သေဘၤာ ေဆာက္လုပ္သည့္ စရိတ္ကုိ ယွဥ္ၾကည့္လွ်င္ ျမန္မာ့ ကမ္းေျခ၌ ေဆာက္လုပ္၍ ကုန္က်သည့္ စရိတ္က လြန္စြာ သက္သာေနသည့္ အတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံသုိ႔ ႏုိင္ငံျခားသားမ်ားကုိ ဆြဲေဆာင္ ေနသကဲ့သုိ႔ ျဖစ္သည္။ ရန္ကုန္ ဆိပ္ကမ္းတြင္ သေဘၤာ တစင္း ေဆာက္လုပ္၍ အစုံအလင္ တပ္ဆင္ၿပီးေနာက္ ေရခ်ရန္ အသင့္ရွိေသာ အခါ သေဘၤာ တစင္း၏ ကုန္က်စရိတ္သည္ တတန္လွ်င္ စတာလင္ေပါင္ ၁၂ မွ ၁၃ အထိသာ ျဖစ္ေလသည္။ ကလကတၲားတြင္ ေဆာက္လုပ္လွ်င္ သေဘၤာတစင္း၏ ကုန္က်ေငြသည္ တတန္လွ်င္ ေပါင္ ၁၆ မွ ၁၇ ျဖစ္၍၊ ဘုံေဘတြင္ ေပါင္ ၁၉ မွ ၂ဝ အထိ ကုန္က်သည္။ ျမန္မာ ဆိပ္ကမ္းတြင္ သေဘၤာ ေဆာက္လုပ္ရာ၌ အခက္အခဲမ်ား ရွိသည္။ ထုိ အခက္အခဲမ်ားမွာ ပထမတြင္ ရန္ကုန္၌ ကြၧမ္းက်င္စြာ ႀကီးၾကပ္မည့္သူ လုိျခင္း ျဖစ္သည္။ ဒုတိယတြင္ ျမန္မာ့ ကမ္းေျခသုိ႔ ေရာက္လာေသာ ကုန္သည္မ်ားႏွင့္ သေဘၤာမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ ဆုိက္ကပ္ခြင့္ ေပးသည္ဟု ျမန္မာဘုရင္က အမိန္႔ ထုတ္ျပန္ ထားသည္ဟု ဆုိေသာ္လည္း၊ ရန္ကုန္ရွိ ျမန္မာ မင္းမႈထမ္းတုိ႔က ေကာက္ခံ စည္းၾကပ္ေသာ အခြန္ေငြသည္ မ်ားျပားျခင္း ျဖစ္ေလသည္။
ရန္ကုန္ ဆိပ္ကမ္းတြင္ သေဘၤာ ေက်ာက္ခ် ၿပီးသည္ႏွင့္ တၿပိဳင္နက္ သေဘၤာ၌ ပါေသာ သေဘၤာသားဦးေရ၊ ပစ္ခတ္ ကာကြယ္ရန္ ယူေဆာင္လာသည့္ လက္နက္မ်ား၊ ကုန္ထုပ္မ်ား မည္မွ် ပါေၾကာင္း အစီရင္ ခံရသည္။ သေဘၤာပါ ပစၥည္းမ်ားကို စစ္ေဆးၿပီးေသာ အခါ၌ အားလုံးကို ကုန္ေလွာင္႐ုံ အတြင္းသို႔ ပို႔ေဆာင္ရသည္။ ထုိကိစၥမ်ား ၿပီးစီးေသာ အခါ ဝတၲရား အရ ၿမိဳ႕ဝန္ ျဖစ္သူက သေဘၤာေပၚသို႔ တက္ေရာက္ စစ္ေဆးသည္။ ၿမိဳ႕ဝန္ ြ႔ြကေရာက္ ၾကည့္႐ႈ ၿပီးသည့္ေနာက္ ေပးဆပ္ေနၾက လက္ေဆာင္ ပစၥည္းမ်ား ျဖစ္သည့္ ေြ႔ြကပန္းကန္မ်ား၊ သၾကားႏွင့္ လဘက္ေျခာက္ ေသတၲာမ်ားကုိ ေပးအပ္ရသည္။ ထုိေနာက္မွ ေရာင္းဝယ္ေရးကို စတင္ ေလေတာ့သည္။
ကုန္မ်ားကုိ ေရာင္းဝယ္ျခင္း မျပဳေသးမီ စစ္ေဆး ၾကည့္႐ႈ၍ အခြန္ေတာ္ ေကာက္ရန္ ကုန္ထုတ္မ်ားကို ဖြင့္လွစ္၍ ျပရသည္။ ဘုရင္မင္းျမတ္ အတြက္ ၁ဝ ရာခုိင္ႏႈန္း ေကာက္ခံ၍ စာေရးမ်ား၊ ကုန္႐ုံေစာင့္မ်ား ႏွင့္ တံဆိပ္ေတာ္ ခပ္ႏွိပ္သူတုိ႔က ၂ ½ ရာခုိင္ႏႈန္း အစု ခြဲယူၾကသည္။ မင္းတုန္းမင္း လက္ထက္ မတိုင္မီကေသာ္ အရာရွိ အရာခံမ်ားအား လစာ မွန္မွန္ေပးေသာ စနစ္ မရွိခဲ့သျဖင့္ ျမန္မာ ဆိပ္ကမ္း အရာရွိ အခ်ဳိ႕တို႔သည္ ပစၥည္း အမ်ဳိးမ်ဳိးကို တံစိုး လက္ေဆာင္ အျဖစ္ျဖင့္ ယူလို ၾကသည္မွာ သဘာဝပင္ ျဖစ္ေလသည္။
တဦး၏ ထံုးတမ္း စဥ္လာမ်ားကို တဦးက နားလည္မႈ နည္းပါးေသာေၾကာင့္ ေပၚေပါက္ခဲ့ေသာ အထင္လြဲမႈမ်ားမွ အပ၊ ႏိုင္ငံျခား ကုန္သည္မ်ား အဖို႔ ေက်နပ္ေလာက္ဖြယ္ ရွိေလသည္။ မၾကာခဏ အခက္အခဲ ေပၚေပါက္တတ္ျခင္းမွာ အေတြ႔အၾကဳံ နဲေသာ မာလိန္မွဴးႏွင့္ ကုန္သည္တို႔သည္ သေဘၤာဆိပ္ လူလိမ္ လူေကာက္တို႔ႏွင့္ ဆက္သြယ္၍ မိမိတို႔ ကုန္ကို ေရာင္းခ်ရာ၌ ျဖစ္ေလသည္။ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လံုးဝ အားကိုး အားထား ျပဳေနရေသာ ဆန္သည္ ကုန္းေဘာင္ေခတ္တြင္ လြန္စြာ ေဈးေပါသည့္ ကုန္ျဖစ္ေလသည္။ ယခုေခတ္တြင္ ဆန္ေဈးသည္ တတန္လွ်င္ က်ပ္ ၆ဝဝ ရွိ၍ ထုိေခတ္ အခါကေသာ္ တတန္လွ်င္ ၁၄ က်ပ္သာ ရွိေလသည္။ သို႔ရာတြင္ ထုိေခတ္ကေသာ္ ဆန္ကုိ ျပည္တြင္းသုံး အျဖစ္ျဖင့္သာ အဓိက စုိက္ပ်ဳိးေစ၍ ႏုိင္ငံျခားသုိ႔ တင္ပုိ႔ရန္ တားျမစ္ ထားေလသည္။ ကြၧန္းသစ္ အျပင္ ရန္ကုန္မွ တင္ပုိ႔ေသာ ကုန္းေဘာင္ေခတ္ထြက္ ကုန္မ်ားသည္ ေရနံေခ်ာင္းမွ ထြက္ေသာ ေရနံေခ်း ျဖစ္၍ တတန္လွ်င္ ၃ဝ က်ပ္ခန္႔ ေပးရသည္။ ရွားေစးကုိ တႏွစ္လွ်င္ ပိႆာ ၄ဝဝ,ဝဝဝ မက တင္ပုိ႔ ရေလသည္။ ထုိေနာက္ ဖာလာေစ့ကုိလည္း တင္ပုိ႔ ေရာင္းခ်၍ တခါတရံ ဆင္စြယ္ႏွင့္ ေငြသားမ်ားကုိ ခုိးထုတ္ေလ့ ရွိသည္။ ငမန္းေတာင္၊ ငွက္သုိ႔က္၊ ခ်ိပ္၊ ထန္းလ်က္၊ ခဲ၊ သံျဖဴ၊ ပယင္း၊ မဲနယ္၊ ပုရပိုက္၊ စကၠဴနက္ႏွင့္ ထီးမ်ားကုိလည္း ေရာင္းခ်ေလသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံထြက္ အဖိုးတန္ ေက်ာက္မ်က္ ရတနာမ်ားကို ႏုိင္ငံျခားသား ကုန္သည္မ်ားက အထူးသျဖင့္ တပ္မက္ ၾကေလသည္။ ပတၲျမားႏွင့္ ေက်ာက္စိမ္းကို လြန္စြာ လုိလားၾက ေသာ္လည္း ဘုရင္က ကူးသန္း ေရာင္းဝယ္ျခင္း မျပဳရဟု တားျမစ္ထားသည္။ ႏုိင္ငံျခားသား ကုန္သည္မ်ား အထူးသျဖင့္ အဂၤလိပ္ လူမ်ဳိးမ်ား လုိလားေသာ အျခား ထြက္ကုန္သည္ ဝါဂြမ္း ျဖစ္ေလသည္။ ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံရွိ လန္ကက္ရွားယား ေဒသတြင္ ထူေထာင္ ဖြင့္လွစ္ထားေသာ ခ်ည္စက္႐ုံႀကီးမ်ား ကလည္း ျမန္မာ့ ဝါဂြမ္းကုိ လြန္စြာ လုိလားၾကသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ အလယ္ပုိင္းတြင္သာ ဝါဂြမ္းထြက္၍ တ႐ုတ္တုိ႔က ထြက္သမွ်ေသာ ဝါဂြမ္းကို ဝယ္ယူ ၾကေလသည္။ အျပန္အလွန္ အားျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံက ပုိး႐ုိင္း၊ ပုိးထည္၊ ကတၲီပါ၊ ေ႐ႊျခည္ထုိး အထည္မ်ား၊ ေ႐ႊျခည္၊ ေ႐ႊဆုိင္း၊ ေကာ္ေဇာ၊ ေဆး၊ ေၾကးနီ၊ ေရာင္စုံစကၠဴ၊ သစ္သီးေျခာက္၊ လက္ဖက္ရည္အုိး၊ သံထည္ႏွင့္ ကစားစရာ အ႐ုပ္မ်ားကုိ တ႐ုတ္တုိ႔ထံမွ ဝယ္ယူ ၾကေလသည္။
ေဒါက္တာေက်ာ္သက္
ျမန္မာ့ သတင္းဆက္သြယ္ေရး နည္းပညာအဖြဲ႕
နည္းပညာႏွင့္ ျမန္မာ့ ကြန္ရက္ ေမာ္ကြန္းတိုက္
စာေပ၊ သတင္းနည္းပညာႏွင့္ လြတ္လပ္ၿငိမ္းခ်မ္းေသာ ႏိုင္ငံေတာ္
No comments:
Post a Comment