ျမန္မာလူမ်ိဳးေတြရဲ.ထိမ္းျမာမဂၤလာလက္ထပ္ပဲြအေၾကာင္းနဲ.ေဆာင္ရန္ေရွာင္ရန္မ်ား

လက္ထပ္ျခင္း

ထိမ္းျမားမဂၤလာ လက္ထပ္ျခင္း

လက္ထပ္ျခင္း သည္ လူမႈေရး၊ ဘာသာေရး၊ အယူစြဲမႈ သုိ႔မဟုတ္ တရားဥပေဒ အတုိင္း
လူပုဂၢိဳလ္မ်ား ေပါင္းစပ္ျခင္းျဖစ္သည္။ ၄င္းေပါင္းစပ္မႈကုိ ထိမ္းျမားျခင္း ဟုလည္းေခၚၿပီး အစပုိင္းကုိ မဂၤလာေဆာင္ပြဲ မ်ားျဖင့္ အသိအမွတ္ျပဳေလ့ရွိသည္။ လက္ထပ္ထားသူကုိ အိမ္ေထာင္က်ျပီးသူ ဟု လူမႈေရး အဆင့္တစ္ရပ္ တုိးျမႇင့္သည္။
လက္ထပ္ျခင္းသည္ လူပုဂၢိဳလ္ ဆက္ဆံမႈ ေပါင္းစည္းျခင္းျဖစ္ၿပီး အစုိးရ သုိ႔ ဘာသာေရး မွ အသိအမွတ္ျပဳကာ အမ်ားအားျဖင့္ အေနနီးစပ္ၿပီး လိင္ဆက္ဆံျခင္း ျပဳႏုိင္သည္။ လက္ထပ္ျခင္း ယဥ္ေက်းမႈသည္ လက္ထပ္ျခင္း ဥပေဒအရ အစုိးရ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွ တရားဝင္ျဖစ္သည္။ ထုိသူတုိ႔၏ ဘာသာေရးအရ သုိ႔မဟုတ္ ေယဘုယ်အားျဖင့္ လူမႈေရး အရ လက္ထပ္ျခင္းကုိ အစုိးရမွ အသိအမွတ္ျပဳလွ်င္ ထုိသူတုိ႔၏ လူမႈေရး အဆင့္အတန္း မွာ တုိးျမႇင့္သြားသည္။
လူတုိ႔သည္ အေၾကာင္းေၾကာင္းမ်ားေၾကာင့္ လက္ထပ္ၾကေသာ္လည္း မ်ားေသာအားျဖင့္ တရားဝင္ရန္၊ လူမႈေရး ဂုဏ္၊ မိသားစု တည္ေထာင္ျခင္းေၾကာင့္ စီးပြားေရး တည္ျငမ္းမႈ၊ သားေမြးျခင္း၊ တရားဝင္ လိင္ဆက္ဆံလုိျခင္း၊ အခ်စ္ကုိ လူပံုအလည္ ခ်ျပလုိျခင္း ႏွင့္ ႏုိင္ငံသား ရယူလုိျခင္း စသည့္ အေၾကာင္းမ်ားေၾကာင့္ျဖစ္သည္။

ရင္းႏွီးေသာ ဆက္ဆံေရးမ်ား

Affinity · Attachment · Bonding  · ဘဲ · Casual · Cohabitation  · Compersion  · Concubinage  · Consort · Courtesan  · ပုိးပန္းျခင္း  · ကြာရွင္းျခင္း · Domestic partnership  · Dower / Dowry / Bride price  · မိသားစု · Friendship · ေစာ္  · လင္ · Infatuation · ရင္းႏွီးျခင္း  · မနာလုိျခင္း · Limerence · ခ်စ္ျခင္း  · လက္ထပ္ျခင္း  · Monogamy  · Psychology of monogamy  · Serial monogamy · Nonmonogamy  · Passion · Pederasty  · Platonic love  · Polyamory  · Polyfidelity  · Polygamy  · Relationship abuse  · Relationship breakup  · Romance  · Romantic friendship  · Separation  · Sexuality  · Same-sex relationship  · Significant other  · လက္မွတ္ထုိးျခင္း  · Teen dating violence  · မဂၤလာေဆာင္ပြဲ  · Widowhood  · မယား  ·  This box: view • talk • edit

လက္ထပ္ျခင္း သည္ ပံုစံမ်ား စြာ ရွိသည္။ ဥပမာ ေယာကၤ်ား တစ္ေယာက္ ႏွင့္ မိန္းမ တစ္ေယာက္တုိ႔ ေပါင္းစည္းေသာ လိင္ကြဲ တစ္လင္တစ္မယား လက္ထပ္ျခင္း၊ တစ္ေယာက္ေသာသူက အိမ္ေထာင္ဖက္ တစ္ေယာက္ ထက္ပုိ၍ အိမ္ေထာင္ပုိ (polygamy) လက္ထပ္ျခင္း ႏွင့္ လိင္တူ လက္ထပ္ျခင္း တုိ႔ဟု၍ ရွိသည္။
အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူ႔အခြင္႔အေရး ေၾကညာစာတမ္း အပိုဒ္ ၁၆ တြင္

အရြယ္ေရာက္ ျပီးေသာ ေယာကၤ်ား ႏွင္႔ မိန္းမတုိ႔တြင္ လူမ်ိဳးကို ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ကုိ ေသာ္လည္းေကာင္း ကိုးကြယ္သည္႔ ဘာသာကို ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အေၾကာင္းျပဳ၍ ခ်ဳပ္ခ်ယ္ ကန္႔သတ္ျခင္း မရွိဘဲ၊ ထိမ္းျမားႏိုင္ခြင္႕ ႏွင္႔ မိသားစု ထူေထာင္ႏိုင္ခြင္႔ရွိသည္။ အဆိုပါ ေယာက်္ားႏွင္႔ မိန္းမ တို႔သည္ လင္မယားအျဖစ္ ေပါင္းသင္းေနစဥ္ အခ်ိန္ အတြင္း၌ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အိမ္ေထာင္ကုိ ဖ်က္သိမ္း၍ ကြာရွင္းၾကသည္႔ အခါ၌လည္းေကာင္း၊ လက္ထပ္ ေပါင္းသင္း အိမ္ေထာင္ျပဳျခင္းႏွင္႔ စပ္လ်ဥ္းေသာ တူညီသည္႔ အခြင္႔အေရးမ်ားကို ရရွိထိုက္သည္။

ဟု ဆုိသည္။

1 အိမ္ေထာင္ဖက္ ေရြးခ်ယ္ျခင္း 2 လက္ထပ္ျခင္း အခမ္းအနား 3 ျမန္မာ့ ဓေလ့ 3.1 အာ၀ါဟ၊ ၀ိ၀ါဟ 3.2 စုလွ်ားရစ္ပတ္ 3.3 မဂၤလာလက္ထပ္စာခ်ဳပ္ 3.4 လက္ထပ္စာခ်ဳပ္ပါ လိုအပ္ခ်က္မ်ား 3.5 အသက္ 3.6 တရားဝင္လင္မယား ထင္ရွားေစရန္ သက္ေသခံခ်က္မ်ား 4 က်မ္းကိုး

အိမ္ေထာင္ဖက္ ေရြးခ်ယ္ျခင္း

အိမ္ေထာင္ဖက္ ေရြးခ်ယ္ျခင္းတြင္ အတြဲသည္ ပုိးပမ္းမႈ သုိ႔မဟုတ္ အတြဲ၏ မိဘမ်ား သုိ႔ တာဝန္ရွိသူမ်ား က ေပးစားျခင္း တုိ႔ ပါဝင္သည္။
ထံုးစံအားျဖင့္ ေပးစားျခင္း ပင္လွ်င္ အတြဲကုိယ္၌က ေနာက္ဆံုး ဆံုးျဖတ္ၾကေသာ္လည္း မိဘမ်ားသည္ မိရုိးဖလာေၾကာင့္ျဖစ္ေစ တစ္ခါတစ္ရံ အထူးအေၾကာင္း အခ်က္ (ဥပမာ အတင္အသ ေကာင္း၍) တုိ႔ေၾကာင့္ျဖစ္ေစ မိဘမ်ားက ဇြတ္ေပးစားတတ္ၾကသည္။ တစ္ခါတစ္ရံ မိဘေပးစားျခင္းသည္ အလြန္ လူသက္သာေသာေၾကာင့္ မိဘစကား နားမေထာင္ခ်င္ေစကာမူ ေပးစားျခင္းကုိ လုိလုိလားလား လက္ခံၾကသည္။ ဇြတ္ေပးစားျခင္း သည္ အနည္းငယ္ေသာ လူအဖြဲ႕အစည္းမ်ားတြင္သာ ေတြ႕ရတတ္ၿပီး ေပးစားျခင္း ကုိလက္ခံေသာသူကပင္ ဇြတ္ေပးစားျခင္း ကုိျပစ္တင္ ေဝဖန္သည္။

လက္ထပ္ျခင္း အခမ္းအနား

Main article: မဂၤလာေဆာင္ပြဲ

လက္ထပ္ျခင္းသည္ အမ်ားအားျဖင့္ မဂၤလာေဆာင္ပြဲ သုိ႔မဟုတ္ လက္ထပ္ျခင္း အခန္းအနား ျဖင့္ အေရးတယူ ျပဳၾကသည္။ အခမ္းအနားကုိ ဘာသာေရး ဆရာမ်ားကျဖစ္ေစ အစုိးရ အသိအမွတ္ျပဳ ပုဂၢိဳလ္ကျဖစ္ေစ၊ ေဒသ အသိအမွတ္ျပဳ ပြဲဆရာ ကျဖစ္ေစ ေဘာင္ဝင္ေအာင္ က်င္းပသည္။ ဥေရာပ ႏွင့္ လက္တင္ အေမရိက ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ မည္သည့္ ဘာသာေရး ပြဲမဆုိ လူမႈေရးပြဲ ႏွင့္ ခြဲျခား၍ က်င္းပရမည္ဟု ဆုိသည္။ အခ်ဳိ႕ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ - ဥပမာ ဘယ္လ္ဂ်ီရမ္၊ ဘူလေဂယီးယာ၊ နယ္သာလန္ ႏွင့္ တူရကီ - တုိ႔တြင္ ဘာသာေရး ပြဲမ်ားကုိ လူမႈေရးပြဲ က်င္ပၿပီးမွသာ က်င္းပခြင့္ရွိသည္။

ျမန္မာ့ ဓေလ့

အာ၀ါဟ၊ ၀ိ၀ါဟ

အာ၀ါဟ၊ ၀ိ၀ါဟ ဆိုသည္မွာ မဂၤလာအခမ္းအနား က်င္းပရာ ေနရာကို လုိက္ျပီး ေခၚေ၀ၚတာျဖစ္သည္။

• အာ၀ါဟ - ေယာက်္ားေလးအိမ္တြင္ မဂၤလာေဆာင္ျခင္း၊
• ၀ိ၀ါဟ - မိန္းကေလးအိမ္တြင္ မဂၤလာေဆာင္ျခင္း လို႔အဓိပၸါယ္ရသည္။

စုလွ်ားရစ္ပတ္

စုလွ်ားရစ္ပတ္ လက္ထပ္ထိမ္းျမားျခင္း ဆိုေသာ စကားလံုးမွာ စုလွ်ား ပု၀ါန႔ဲရစ္ပတ္ ထိမ္းျမားျခင္း၊ သတုိ႔သမီးသတို႔သား ညာလက္ႏွစ္ဖက္ကို ထပ္ျပီး လက္ထပ္ထိမ္းျခားျခင္းကို ေပါင္းစပ္ျပီးေတာ့ ေခၚတာျဖစ္သည္။ ပန္းကံုးစြပ္ျခင္း၊ မဂၤလာလက္စြပ္လဲျခင္းမ်ားသည္ ျမန္မာမႈ ထိမ္းျမားျခင္းပံုစံကို ေခတ္မွီေအာင္ျဖည့္စြက္ထားေသာ သေဘာရွိပါသည္။ ပန္းကံုးစြပ္ျခင္းမွာ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈ ဆိုသည္ထက္ အိႏိၵယဆန္ေသာ ယဥ္ေက်းမႈဟု သတ္မွတ္လိုက သတ္မွတ္ႏိုင္ေပသည္။

မဂၤလာလက္ထပ္စာခ်ဳပ္

ခုေခတ္တြင္ မဂၤလာဧည့္ခံပြဲ အခမ္းအနားမျပဳလုပ္ခင္ ၾကိဳတင္ျပီး ႏွစ္ဦးသေဘာတူ မဂၤလာလက္ထပ္စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုထားတတ္ၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဥပေဒအရ တရား၀င္ လင္ခန္းမယားခန္းေျမာက္ေနေပသည္။ မဂၤလာေမာင္ႏွံေလာင္း လက္မွတ္ထိုးထားတဲ့ စာခ်ဳပ္ကို ေမာ္ကြန္းမွတ္တမ္း တင္ေပးထားတတ္ၾကသည္။
ေမာ္ကြန္းတင္ႏိုင္ေသာ တရားေရးဆိုင္ရာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားမွာ-

1. ဒုတိယျမိဳ႕နယ္တရားသူၾကီး ႏွင့္အထက္တရားသူၾကီးမ်ား၊
2. ဒုတိယျမိဳ႕နယ္ဥပေဒအရာရွိႏွင့္အထက္ ဥပေဒအရာရွိၾကီးမ်ား၊
3. ေရွ႕ေနခ်ဳပ္ရံုး ဒုတိယ ဦးစီးမႈးႏွင့္ အထက္အရာရွိၾကီးမ်ား ျဖစ္သည္။

လက္ထပ္စာခ်ဳပ္ပါ လိုအပ္ခ်က္မ်ား

1. သတိုးသား၏ အသက္
2. သတိုးသမီး၏ အသက္
3. လြတ္လပ္ေသာ သေဘာတူညီခ်က္
4. ႏွစ္ဦးစလံုးသည္ စိတ္ေပါ့သြပ္သူမ်ားမျဖစ္ေစရ။
5. သတိုးသမီးမွာ မျပတ္ဆဲေသာ တရားဝင္လင္ေယာက်ၤားမရွိေစရ။
6. ေပါင္းသင္းစပ္ယွက္မႈ ရွိရန္မလို။^[1]

အသက္

လက္ထပ္ထိမ္းျမားရာတြင္ သတို႔သား၏ အသက္ကို အတိအက် ကန္႔သတ္ထားတာ မရွိပါ။ က်န္းမားေရးအရ အရြယ္ေရာက္ျပည့္စံုလွ်င္ မိဘသေဘာတူညီခ်က္မလိုပဲ လက္ထပ္ထိမ္းျမားခြင့္ ရွိသည္။ သတို႔သမီးအတြက္တြင္မူ ကန္႔သတ္ခ်က္ရွိသည္။ အသက္ ၁၅ ႏွစ္ထက္ မငယ္ရပါ။ သတို႔သမီး ၁၅ ႏွစ္နဲ႔ ၂၀ ႏွစ္ၾကားမွာ မိဘအုပ္ထိန္းသူ၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ရွိမွ၊ လက္ထပ္ထိမ္းျမားမႈ အထေျမာက္သည္။ မိဘကန္႔ကြက္ရင္ မရပါ။ တခ်ိဳ႕က ၁၈ ႏွစ္ျပည့္ျပီးတာႏွင့္ မိဘခြင့္ျပဳခ်က္မလိုေတာ့ဘူးလို႔ ထင္ၾကပါသည္၊ ဥပေဒေၾကာင္းအရ အသက္ ၂၀ ျပည့္မွ မလိုအပ္ျခင္း ျဖစ္သည္။ (တစ္ခုလပ္တစ္လင္ကြာႏွင့္ မုဆိုးမမ်ားမွလြဲလ်င္ အသက္ (၂၀) မျပည့္ေသးေသာ မိန္းကေလးတစ္ေယာက္ျဖစ္ပါမူ မိဘအုပ္ထိန္းသူ၏ သေဘာတူညီခ်က္ ရယူရေပမည္။ မိဘအုပ္ထိန္းသူ၏ သေဘာတူညီခ်က္ကို မရလွ်င္ ၏ထိမ္းျမား ျခင္းမေျမာက္။ သို႕ေသာ္ မိဘအုပ္ထိန္းသူ၏ သေဘာတူညီခ်က္ကို ေနာက္မွရရွိလွ်င္ ရရွိသည့္ေန႕ရက္မွစ၍ ထိမ္းျမားျခင္းေျမာက္သည္။) ^[2]
ျမန္မာ့ဓေလ့ထံုးတမ္းဥပေဒအရ ျမန္မာလူမ်ိဳး ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားအတြက္ ထိမ္းျမား လက္ထပ္ျခင္း တမ်ဳိးမ်ဳိးျပဳလုပ္ျခင္း၊ ဧည့္ခံအခမ္းအနားျပဳလုပ္ျခင္းကို လူမႈေရးအရ ျပဳလုပ္တယ္လို႔ပဲ သေဘာထားပါသည္။ လင္မယားအရာေျမာက္ဖုိ႔ တရား၀င္မလိုအပ္ပါ။ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုျခင္း၊ ထိမ္းျမားျခင္း အခမ္းအနား မျပဳလုပ္ဘူးဆိုလွ်င္ တရား၀င္လင္မယားျဖစ္ေၾကာင္း သက္ေသျပႏိုင္ရမယ္လို႔ ဆိုပါသည္။ ေတာနယ္မ်ားႏွင့္ ေရွးလူၾကီးမ်ားအတြက္ လက္ထပ္စာခ်ဳပ္ လုပ္ေလ့လုပ္ထမရွိပါ။ ေခတ္မီလူငယ္ေတြအတြက္ လက္ထပ္စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုမႈသည္ အလြယ္အကူဆံုးႏွင့္ အေသခ်ာဆံုးသည္။

တရားဝင္လင္မယား ထင္ရွားေစရန္ သက္ေသခံခ်က္မ်ား

1. ေယာက်္ားကျဖစ္ေစ၊ မိန္းမကျဖစ္ေစ ၂ဦးစလံုးက ျဖစ္ေစ ၎တို႔သည္ လင္မယားဟု ဖြင့္ဟေျပာဆိုဖူးသလား။
2. ၎တို႔အတူေနသလား။
3. တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦးေသာ္၎၊ အျခားသူမ်ားႏွင့္ေသာ္၎၊ သာမန္လင္မယားတို႔ကဲ့သို႔ ျပဳမူဆက္ဆံသလား။
4. ၎တို႔သည္ ေဆြမ်ိဳးမ်ား၊ မိတ္ေဆြမ်ားထံသို႔ အတူတကြသြားလာ လည္ပတ္သလား။
5. ၎တို႔သည္ ဇရပ္၊ ေက်ာင္းကန္ ဘုရားမ်ားသို႔ အတူတကြြသြားလား၊ အလွဴဒါန အတူျပဳသလား။
6. ေယာက်္ားအား၎၊ မိန္းမအား၎ တစ္ဖက္မွေဆြမ်ိဳးမ်ားက မည္ကဲ့သို႕ ဆက္ဆံသနည္း။
7. မိန္းမႏွင့္ ၎၏မိဘမ်ား အဆင့္အတန္း အက်င့္စာရိတၱ။
8. ၎တို႕၏ ဆက္ဆံပုံမွာ တရားဥပေဒႏွင့္ ဆန္႕က်င္ၿပီး တိတ္တိတ္ပုန္း ဆက္ဆံသည္ဟု မိတ္ေဆြမ်ား၊ ေဆြမိ်ဳးမ်ားက ထင္မွတ္စရာ အေၾကာင္းရွိပါသလား။
9. ပစၥည္းခန္းတြင္ ႏွစ္ဦးပူးတြဲ ဆက္ဆံသလား။
10. တစ္ေယာက္ေသဆုံးၿပီး အသုဘကိစၥ၌ က်န္တစ္ေယာက္၏ အျပဳအမူ (ဥပမာ၊ သတင္းစာမ်ားတြင္ ေၾကျငာျခင္း၊ အသုဘကိစၥ၌ အျပဳအမူမ်ား)။

အထက္ပါအခ်က္မ်ားႏွင့္ အျခားပတ္ဝန္းက်င္ အေျခအေနမ်ား (အားလုံး မလိုေသာ္လည္း) ကို ေထာက္ထား၍၊ ေယာက်္ားတစ္ေယာက္ႏွင့္ မိန္းမတစ္ေယာက္္သည္ လင္မယားျဖစ္သည္ မျဖစ္သည္ကို ဆိုသည့္ျပႆနာကို ဆံုးျဖတ္ရေပမည္။ ^[3]

က်မ္းကိုး

1. ↑ “ေမာင္စန္းေအာင္ႏွင့္ မၾကည္ၾကည္ေဝ” ၁၉၆၃ခု၊ ျမန္မာႏိုင္ငံစီရင္ထုံး စာမ်က္ႏွာ (၉၉၅)
2. ↑ မေအးစိန္ႏွင့္ ေမာင္လွမင္း၊ ရန္ကုန္၊ အတြဲ ၃ စာမ်က္ႏွာ (၄၅၅)
3. ↑ မေအးႏွင့္ ေမာင္စႏၵာ ေအာက္ျမန္မာျပည္ စီရင္ထံုး အတြဲ (၃) စာမ်က္ႏွာ (၈)

Main article: ျမန္မာ လက္ထပ္ ထိမ္းျမားျခင္း

ျမန္မာ့ ဓေလ့ ထံုးတမ္းအရ ထိမ္းျမား မဂၤလာ (၁၀)ပါး ရွိပါသည္။